Τέτοια στρες μπορεί να είναι το κρύο, η ζέστη, η έλλειψη τροφής, η επίθεση από κάποιο ζώο και άλλες δύσκολες καταστάσεις.
Στις παραπάνω καταστάσεις ο κίνδυνος έχει μια συγκεκριμένη και περιορισμένη χρονική διάρκεια, από λίγα λεπτά έως μερικές ημέρες.
Όταν όμως βιώνουμε συνθήκες έντονου συναισθηματικού ή άλλου βιολογικού στρες που διαρκούν μήνες ή μέχρι και χρόνια, η ικανότητα του οργανισμού μας να ανταποκριθεί και να μετριάσει μια υπερβολική ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος μειώνεται σημαντικά.(1,2)
Η απώλεια της ικανότητας ρύθμισης της λειτουργία του ανοσοποιητικού, έχει ως αποτέλεσμα την εκρηκτική ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και την εμφάνιση μιας υποβόσκουσας αυτοάνοσης ασθένειας.(2)
Ανάλογα με τις συνθήκες, την γενετική προδιάθεση του κάθε ατόμου, το είδος του στρες αλλά και τον τρόπο ζωής πλήττονται και διαφορετικά όργανα. Αυτοάνοσες ασθένειες που συνδέονται με στρεσογόνες καταστάσεις είναι ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ), η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η ψωρίαση, η λεύκη, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η νόσος του Crohn, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η ελκώδης κολίτιδα.(1-8)
Δεν αρκεί μόνο το Στρες
Παράλληλα όμως με την ύπαρξη έντονου και διαρκούς στρες και για να προκύψει μια αυτοάνοση ασθένεια, θα πρέπει να συνυπάρχουν σημαντικές μεταβολικές διαταραχές που οδηγούν σε μια σταδιακά επιδεινούμενη δυσλειτουργία του οργανισμού σε κυτταρικό και βιοχημικό επίπεδο.(3-5,7,8)
Ελλείψεις σε βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία όπως η βιταμίνη D,ο ψευδάργυρος και το μαγνήσιο, η αλλοίωση του μικροβιώματος αλλά και διαταραχές στην ικανότητα του οργανισμού να διαχειριστεί τη φλεγμονή, η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων από βιομηχανοποιημένα τρόφιμα, η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης,η έλλειψη άσκησης και η επιβάρυνση από τοξικούς παράγοντες, συνδέονται όλα με αυξημένη επίπτωση αυτοάνοσων νοσημάτων.(3-15)
Πριν την εμφάνιση ενός αυτοάνοσου νοσήματος προηγείται μια μακροχρόνια περίοδος όπου δεν υπάρχουν συμπτώματα.
Σε αυτό το διάστημα συσσωρεύονται μεταβολικές διαταραχές και συχνά ένα έντονο στρες πυροδοτεί την εμφάνιση συμπτωμάτων όπως πόνοι στις αρθρώσεις για παράδειγμα, στην περίπτωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
Στη συνέχεια τα συμπτώματα εμφανίζονται με μεγαλύτερη ένταση και συχνότητα μέχρι να έχουμε μια χρόνια εγκατεστημένη νόσο.
Αυτοάνοσα Νοσήματα και Ιατρική Ακριβείας
Μέχρι πρόσφατα η ιατρικές θεραπείες αφορούσαν τον «μέσο ασθενή» και είχαμε την «ιατρική βασισμένη σε στοιχεία». Η ιατρική βασισμένη σε στοιχεία γεννήθηκε τη δεκαετία του ’80 και αφορά στη μελέτη θεραπειών σε μεγάλο αριθμό ασθενών έτσι ώστε να εντοπιστεί η θεραπεία που φέρνει τα καλύτερα αποτελέσματα στους περισσότερους ασθενείς.(16) Αυτή η προσέγγιση μας έδωσε αποτελεσματικές θεραπείες που αφορούν στο «μέσο» ασθενή και λειτουργεί σε πολλές περιπτώσεις, δεν λειτουργεί όμως το ίδιο καλά σε όλους τους ασθενείς.
Σήμερα η ιατρική στοχεύει στην αντιμετώπιση των ασθενών ως μοναδικές βιολογικές οντότητες χρησιμοποιώντας όλα τα διαγνωστικά εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
Αυτή η νέα προσέγγιση ονομάζεται ιατρική ακριβείας.(17)
