Η υγιεινή, όπως όλοι, πιστεύω, γνωρίζουμε είναι ζωτικής σημασίας.
Είναι καλό να γνωρίζουμε ποια φυτά ή βότανα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν σαπούνι, ακόμα κι αν απλώς αναζητάμε μια φιλική προς το περιβάλλον και φθηνότερη εναλλακτική λύση από τα σαπούνια που αγοράζουμε, ή αν απλά θέλουμε να μάθουμε πια βότανα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αντί για σαπούνι
Η χρήση των βοτάνων για το πλύσιμο και τον καθαρισμό του σώματός μας δεν είναι κάτι καινούργιο.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι λούζονταν με σαπούνια φτιαγμένα από μείγματα βοτάνων και ζωικών και φυτικών ελαίων
Οι ιθαγενείς της Αμερικής χρησιμοποιούσαν επίσης μια ποικιλία βοτάνων ως καθαριστικά του σώματός τους.
Πώς όμως μπορούν να χρησιμοποιηθούν κάποια φυτά και βότανα ως σαπούνι;
Το μυστικό βρίσκεται στις σαπωνίνες, φυσικές ένώσεις, τις οποίες περιέχουν πολλά φυτά και βότανα.
Οι σαπωνίνες, για να καταλάβουμε ακριβώς, είναι οι χημικές ενώσεις που βρίσκονται σε φασόλια,
φακές,
ρεβίθια,
μπιζέλια και είναι αυτές που δημιουργούν τον αφρό όταν αυτά βράζονται!!!
Αλλά και σε πολλά βότανα, τα οποία με την τριβή αφρίζουν!!!
Για να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα βότανα, σαν καθαριστικά των χεριών μας, αλλά και του σώματός μας, τα ψιλοκόβουμε και τρίβουμε τα κομμάτια τους στα χέρια μας με νερό για να δημιουργήσουμε αφρό ή τα βράζουμε και με το υγρό τους πλενόμαστε.
Ας δούμε κάποια από αυτά.
1. σαπουνόχορτο ή σαπωνάρια/Saponaria officinalis
Το πιο γνωστό βότανο που το βρίσκουμε σε πολλά μέρη και της χώρας μας είναι η σαπωνάρια ή σαπουνόχορτο.
Η σαπωνάρια ανθίζει, ροζ,
σιέλ/μπλε ή λευκά άνθη, από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο.
Χρησιμοποιούμε τα φύλλα,
τα άνθη και τις ρίζες του σαπουνόχορτου ως σαπούνι.
Τρίβοντας τα φύλλα και τις ρίζες του φυτού στα χέρια μας μαζί με λίγο νερό, κάνουμε ένα πράσινο αφρό, ή μπορούμε να βράσουμε τα μέρη του βοτάνου σε νερό, για να φτιάξουμε ένα διάλυμα σαπουνιού.
Ανακατεύουμε το νερό μέχρι να σχηματιστεί αφρός.
Σουρώνουμε, αφήνουμε το υγρό να κρυώσει και χρησιμοποιούμε το μείγμα που προκύπτει ως σαπούνι.
Ως θεραπευτικό βότανο η σαπωνάρια είναι γνωστό από την εποχή του Διοσκουρίδη, ο οποίος χρησιμοποιούσε το βότανο για τη θεραπεία διαφόρων μορφών δερματοπάθειας.
Τον 18ο αιώνα η σαπωνάρια χρησιμοποιήθηκε για την αντιμετώπιση της σύφιλης.
Σήμερα, στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία, το σαπουνόχορτο χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση δερματικών παθήσεων, όπως η ψωρίαση,
τα εκζέματα,
οι λειχήνες,
ο έρπης ζωστήρας,
οι δοθιήνες και η ακμή.
Με το αφέψημα των ριζών της πλένουμε τις προσβεβλημένες περιοχές του δέρματος.
2. γυψόφιλα/Gypsophila
Το όνομα του γένους προέρχεται από τα ελληνικά "γύψος" και "φίλος", μια αναφορά στα πλούσια σε γύψο υποστρώματα στα οποία αναπτύσσονται ορισμένα είδη του γένους αυτού.
Τα φυτά του γένους είναι γνωστά συνήθως ως γιψόφιλα, όνομα που αναφέρεται επίσης συγκεκριμένα στο γνωστό καλλωπιστικό είδος Gypsophila paniculata.
Τα γυψόφιλα χρησιμοποιούνται συχνά σε συνθέσεις λουλουδιών και θα τα συναντήσουμε να ανθίζει το καλοκαίρι.
Χρησιμοποούμε τις ρίζες του βοτάνου για να φτιάξουμε διάλυμα σαπουνιού.
Βράζουμε τις ρίζες με νερό.
Ανακατεύουμε το νερό μέχρι να σχηματιστεί αφρός.
Σουρώνουμε, αφήνουμε το μείγμα μας να κρυώσει και το χρησιμοποιούμε αντί για σαπούνι.
3. γιούκα/Yucca glauca και Yucca elata γνωστό ως μικρό σαπούνι,
Με το γιούκα μπορούμε να φτιάξουμε ένα πιο παχύρρευστο σαπουνόνερο.
Μπορούμε να κάνουμε σαπουνόνερο από τη ρίζα του, αλλά μπορούμε να κόψουμε και φύλλα του, τα οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αντί για σαπούνι.
Όταν κόβουμε φύλλα γιούκα, αποφεύγουμε προσεκτικά τις αιχμηρές άκρες του φύλλου, τις οποίες κόβουμε πολύ προσεχτικά και, στη συνέχεια, τραβάμε τις λεπτές ίνες από τις οποίες σχηματίζεται το φύλλο.
Τρίβουμε τις ίνες αυτές ανάμεσα στα χέρια μας με μικρή ποσότητα νερού για να δημιουργήσουμε αφρό σαπουνιού.
Οι ρίζες ειδικά του Yucca elata έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε σαπωνίνες και οι ιθαγενείς της Αμερικής τις χρησιμοποιούσαν σαν σαμπουάν, για τον καθαρισμό του τριχωτού της κεφαλής και των μαλλιών.
Σήμερα το εκχύλισμα διάφορων μερών του γιούκα χρησιμοποιείται στην παρασκευή σαπουνιών και σαμπουάν
4. φτέρη/Pteridium aquilinum
Τα υπόγεια ριζώματά της φτέρης είναι γεμάτα σαπωνίνη.
Για να φτιάξουμε σαπούνι παίρνουμε τα ριζώματα και τα κόβουμε σε μικρά κομματάκια.
Βράζουμε τα ψιλοκομμένα ριζώματα σε νερό μέχρι να έχουμε ένα αφρισμένο διάλυμα. Σουρώνουμε το υγρό και το αφήνουμε να κρυώσει πριν το χρησιμοποιήσουμε ως φυσικό σαπούνι.
Κείμενο και επιμέλεια:thalia-botanologia.gr