Herbal Medicine-Βοτανοθεραπεία Από την αρχαιότητα,τα βότανα εκτιμήθηκαν για τις αναλγητικές και θεραπευτικές τους ικανότητες. Σήμερα ένα ποσοστό περίπου 75% των φαρμάκων μας βασίζονται στις θεραπευτικές ιδιότητες των φυτών. Οι κοινωνίες μας, διά μέσου των αιώνων, ανέπτυξαν τις δικές τους παραδόσεις για να καταφέρουν να κατανοήσουν τα φαρμακευτικά φυτά και τις χρήσεις τους. Κάποιες από αυτές τις παραδόσεις και τις ιατρικές πρακτικές μπορεί να μας φαίνονται παράδοξες και μαγικές, ενώ κάποιες άλλες λογικές και ορθολογιστικές, όλες τους όμως είναι προσπάθειες να ξεπεραστούν οι ασθένειες και ο πόνος και στο τέλος-τέλος να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής. Αυτά με λίγα λόγια ορίζουν την βοτανοθεραπεία.

Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022

Σίλφιον, το πολύτιμο εξαφανισμένο βότανο των αρχαίων ελλήνων

ζύγιση και φόρτωση σιλφίου στην Κυρήνη
σίλφιον/ silphium/σίλφιουμ ή και laserpicium, lasarpicium
Το χάρισε ο ίδιος ο  Απόλλωνας στους Έλληνες.
Τους έκανε ένα τέτοιο δώρα που κανείς δεν θα το ξεχνούσε.
Ούτε το δώρο ούτε το δωρητή.
Και όλοι το αγάπησαν.
Και όλοι το λάτρεψαν.
Και όλοι πάσχιζαν να το αποκτήσουν και
όλοι μαζί το κατέστρεψαν και
το εξαφάνισαν από προσώπου Γης
Ήταν αφροδισιακό.
Ήταν αντισυλληπτικό.
Ήταν ιδανικό για τα προβλήματα των ματιών.
για το αναπνευστικό σύστημα,
για τα προβλήματα των πνευμόνων,
για τα προβλήματα των αρθρώσεων,
για τα προβλήματα του κυκλοφορικού συστήματος, 
ήταν λαχταριστό καρύκευμα,
ήταν πολύτιμο ακόμα και για τα ζώα
Το έχουν μνημονεύσει:
-. ο Ηρόδοτος, ο πατέρας της Ιστορίας σε ένα από τα ταξίδια του, ο βρέθηκε και στην Κυρηναϊκή.
Εκεί πρωτογνώρισε το σίλφιο, το οποίο, σύμφωνα με τον ιστορικό, είχε μελετήσει ο Αρισταίος, εγγονός του βασιλιά των Λαπίθων και μαθητής του Κενταύρου Χείρωνα.
-. ο Ιπποκράτης,
-. ο Θεόφραστος, ο οποίος περιέγραψε το βότανο, ως ένα βότανο με παχιές ρίζες καλυμμένες με μαύρο φλοιό. 
Ήταν υπερβολικά μακριές. 
Αν κρατούσαμε μία πάνω στο σώμα μας, θα ήταν περίπου η απόσταση από τον αγκώνα μέχρι την άκρη του μεσαίου δακτύλου - μια αρχαία μονάδα μέτρησης γνωστή ως πήχη. 
Αν και το φυτό ήταν "το πιο περίεργο", είπε ότι είχε ένα κοίλο μίσχο λίγο σαν μάραθο και χρυσά φύλλα που έμοιαζαν με αυτά του σέλινου. 
-. ο Διοσκουρίδης, αναφέρεται σε ένα από τα 500 είδη φυτών που καταγράφονται στα έργα του Διοσκουρίδη, όπου σ
ύμφωνα με τις περιγραφές του, το σίλφιον ήταν ένα σκιανθές φυτό, παρόμοιο με την "Ηράκλεια Πανάκεια" φάρμακο για όλες τις ασθένειες.
-. ο Πλήνιος ο πρεσβύτερος, ο οποίος αναφέρει ότι το τελευταίο κομμάτι του βοτάνου δόθηκε στο Νέρωνα. 
-. o Συνέσιος τον Κυρηναίος, ο οποίος σε αντίθεση με τον Πλίνιο επιβεβαιώνει την ύπαρξη μιας μικρής ποσότητας σιλφίου στα τέλη του 4ου μ.Χ. 
Ως αρχαιολογικό τεκμήριο μπορεί να θεωρηθεί και ένα αγγείο, η λακωνική κύλικα του 565-560 π.Χ, όπου ο βασιλιάς της Κυρήνης Αρκεσίλαος Β΄ επιβλέπει την εξαγωγή σιλφίου. 
Την προσοχή τραβάει η λεπτομέρεια στο κάτω μέρος αυτής της απεικόνισης, όπου το σίλφιον φυλασσόταν σε ειδικές υπόγειες αποθήκες, μαζί με χρυσό και άργυρο.
Και δικαίως χαρακτηρίζεται  ως το  διασημότερο βότανο της αρχαιότητας.
Ένα βότανο, στην κυριολεξία, πανάκεια.
ένα φυτικό πασπαρτού για τα πάντα. 
Ιστορικά στοιχεία
Ήταν το βασικό στοιχείο του εμπορίου από την αρχαία πόλη της Κυρήνης/την περίφημη ελληνική αποικία στη Βόρεια Αφρική, την οποία οι Έλληνες ονόμασαν έτσι  από την πηγή Κύρη, στη Βόρεια Αφρική και ήταν τόσο σημαντικό για την οικονομία της Κυρήνης, που τα περισσότερα από τα νομίσματά της έφεραν την εικόνα του φυτού. 
Το πολύτιμο προϊόν του φυτού ήταν η ρητίνη - από τις σχισμές στη ρίζα και το βλαστό του εκκρινόταν ρητινώδης ουσία με πολύτιμες φαρμακευτικές ιδιότητες. 
Το σίλφιον ήταν σημαντικό είδος στην προϊστορία, όπως αποδεικνύεται από την Αίγυπτο, την Κνωσό και τους Μινωίτες, αναπτύσσοντας μια ειδική γλύφο, όπου αναπαριστούσαν το βότανο σίλφιον. 
Χρησιμοποιήθηκε ευρέως από τους περισσότερους αρχαίους πολιτισμούς της Μεσογείου.
Οι Ρωμαίοι έλεγαν ότι "αξίζει το βάρος του σε δηνάρια" /αργυρά νομίσματα. 
Ο θρύλος έλεγε ότι ήταν ένα δώρο από το θεό Απόλλωνα.
Η πηγή Κύρη ήταν αφιερωμένη στον θεό Απόλλωνα
Εκεί υπήρχε ένα ιερό του Απόλλωνα και οι Έλληνες αποφάσισαν να ιδρύσουν την πόλη του, τιμώντας τα ιερά εδάφη.
Ο Απόλλωνας του χάρισε το σίλφιο, το πολύτιμο βότανο που συνέβαλε στη μετατροπή της πόλης σε επίκεντρο του ελληνικού πολιτισμού στα άγνωστα αυτά εδάφη, καθώς η εμπορική του εκμετάλλευση κόμιζε στην Κυρήνη πλούτη θαυμαστά. 
Και έγινε τόσο σημαντικό το σίλφιο για την κυρηναϊκή οικονομία που το χάραξαν στα νομίσματά τους. 
Η ακριβής ταυτότητα του σίλφιου είναι ασαφής. 
Κοινώς, πιστεύεται ότι τώρα είναι ένα εξαφανισμένο φυτό του γένους Ferula, ίσως μια ποικιλία του "γιγαντιαίου μάραθου". 
Το ακόμη υπάρχον φυτό Φέρουλα η τιγγιτανή/Ferula tingitana, έχει προταθεί ως άλλη μια πιθανότητα.
Ένα άλλο φυτό, η Φέρουλα η σκορόδοσμος/asafoetida), χρησιμοποιήθηκε ως ένα φθηνότερο υποκατάστατο αντί του σίλφιου και είχε αρκετά παρόμοια χαρακτηριστικά, ώστε οι Ρωμαίοι, καθώς και ο γεωγράφος Στράβωνας, χρησιμοποιούσαν την ίδια λέξη, για να περιγράψουν και τα δύο.

Σύμφωνα με τον Παυσανία
"οἱ Διόσκουροι ξένοις ἀνδράσιν ἐοικότες: ἥκειν δὲ ἐκ Κυρήνης φήσαντες καταχθῆναί τε ἠξίουν παρ' αὐτῷ καὶ οἴκημα ᾐτοῦντο ᾧ μάλιστα ἔχαιρον, ἡνίκα μετὰ ἀνθρώπων ἦσαν. 
ὁ δὲ οἰκίας μὲν τῆς ἄλλης ἐκέλευεν αὐτοὺς ἔνθα ἂν ἐθέλωσιν οἰκῆσαι, τὸ δὲ οἴκημα οὐκ ἔφη δώσειν: θυγάτηρ γὰρ ἔτυχέν οἱ παρθένος ἔχουσα ἐν αὐτῷ δίαιταν. ἐς δὲ τὴν ὑστεραίαν παρθένος μὲν ἐκείνη καὶ θεραπεία πᾶσα ἡ περὶ τὴν παῖδα ἠφάνιστο, Διοσκούρων δὲ ἀγάλματα ἐν τῷ οἰκήματι εὑρέθη καὶ τράπεζά τε καὶ σίλφιον ἐπ' αὐτῇ" 

Σ' αυτόν ήρθαν οι Διόσκουροι μεταμφιεσμένοι σε ξένους άνδρες" του είπαν ότι ήρθαν από την Κυρήνη και αξίωσαν να μείνουν σπίτι του και ζήτησαν το δωμάτιο, που προτιμούσαν περισσότερο, όταν ακόμη ζούσαν ανάμεσα στους ανθρώπους. 
Αυτός όμως τους προέτρεπε να μείνουν σε όποιο άλλο μέρος του σπιτιού ήθελαν και αρνιόταν να τους δώσει εκείνο το δωμάτιο, γιατί σ᾽ αυτό έτυχε να κατοικεί η παρθένα κόρη, του.
Την επόμενη μέρα η κόρη αυτή και όλα όσα χρησιμοποιούσε είχαν εξαφανιστεί, ενώ μέσα στο δωμάτιο βρέθηκαν αγάλματα των Διοσκούρων και ένα τραπέζι', πάνω στο οποίο υπήρχε σίλφιο 

Ταυτότητα και εξαφάνιση
Η ταυτότητα του σίλφιου είναι αντικείμενο εκτεταμένης συζήτησης. 
Γενικά θεωρείτο ότι ανήκε στο γένος Φέρουλα /Ferula, πιθανώς ως ένα εξαφανισμένο είδος.
Σήμερα τα βότανα του είδους που υπάρχουν είναι η φέρουλα η τιγγιτανή/Ferula tingitana,
η φέρουλα ο νάρθηξ/Ferula narthex και
η θαψία η γαργανική/Thapsia garganica. 
Ο Parejko, γράφοντας για την πιθανή εξαφάνιση του, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι "επειδή δεν μπορεί να προσδιορίσει ακόμη με ακρίβεια το φυτό, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν έχει εκλείψει."
Η αιτία της υποτιθέμενης εξαφάνισης του σίλφιου δεν είναι πλήρως γνωστή. 
Το φυτό φύτρωνε κατά μήκος μιας στενής παράκτιας περιοχής, περίπου 200 επί 55 χιλιόμετρα, στην Κυρηναϊκή/στη σημερινή Λιβύη.
Πολλές από τις εικασίες σχετικά με τα αίτια της εξαφάνισής του, στηρίζονται σε μια αιφνίδια αύξηση της ζήτησης για ζώα που βοσκούσαν στο φυτό, για κάποια υποτιθέμενη επίδραση στην ποιότητα του κρέατος. 
Η υπερκατανάλωση του από τα κτηνοτροφικά ζώα καθώς και τους ανθρώπους, σε συνδυασμό με την υπερσυγκομιδή για την κάλυψη της μεγάλης εμπορικής ζήτησης, μπορεί να οδήγησαν στην εξαφάνισή του.
Η ζήτησή του το 3ο ή 2ο π.Χ. αιώνα, ως χρήση αντισυλληπτικού, λέγεται να έχει οδηγήσει στον αφανισμό του.
Το κλίμα του Μαγκρέμπ ξηραίνεται στη διάρκεια των χιλιετιών και η ερημοποίησή του, μπορεί επίσης να ήταν ένας παράγοντας. 
Μια άλλη θεωρία είναι ότι, όταν οι Ρωμαίοι επαρχιακοί κυβερνήτες ανέλαβαν την εξουσία από τους Έλληνες αποίκους, υπερκαλλιέργησαν το σίλφιον και κατέστησαν το έδαφος αδύναμο στην απόδοση παραγωγής του είδους για το οποίο λεγόταν ότι έχει τέτοια ιατρική αξία. 
Ο Θεόφραστος γράφει στο "Περὶ φυτῶν ἱστορία", ότι το είδος της ferula όπου αναφέρεται γενικά ως το "σίλφιον", είχε την ιδιοτροπία ότι δεν μπορούσε να καλλιεργηθεί.
Ωστόσο, ο ίδιος αναφέρει ασυμφωνίες στις πληροφορίες που λάμβανε σχετικά γι'αυτό, μία δε από τις παρατηρήσεις του ήταν πως το βότανο έτεινε να αναπτύσσεται καλύτερα στη γη που είχε σκαφτεί τον προηγούμενο χρόνο.
Σύγχρονοι ενθοβοτανολόγοι, βοτανολόγοι και βιολόγοι, όπως η Monique Simmonds, αναπληρώτρια διευθύντρια επιστήμης στο Kew Gardens, στο Λονδίνο, αναφέρουν πως ένας από τους πιθανούς λόγους είναι και "οι σπόροι", οι οποίοι έχουν διάφορες ιδιαιτερότητες και δεν μπορούν να φυτρώσουν όπου-όπου!
Μπορεί να κάθονται εκεί, στο έδαφος, μέχρι να φαγωθούν ή να αρχίσουν να σαπίζουν, γιατί δεν βρήκαν τις κατάλληλες συνθήκες.
Η μπορεί το επίμονο βότανο να μην υπέκυψε στην αιχμαλωσία και η μεταφύτευσή του να ήταν απλά μια απέλπιδα προσπάθεια, όπως να προσπαθείς να φυτέψεις ένα φύλλο!
Ή η χημική σύσταση του εδάφους, στο οποίο έγιναν προσπάθειες να καλλιεργηθεί το σύλφιο, να μην ήταν η απαιτούμενες  για το βότανο,
διότι πολλές φορές η καλλιέργεια αναπόφευκτα μεταβάλλει την ισορροπία των χημικών στοιχείων όπως το μαγνήσιο, οπότε  ορισμένα βότανα  δεν θα μπορούσαν να αναπτυχθούν ποτέ καλά σε καλλιεργούμενη γη και όπως σημειώνει ο Kenneth Parejko, ομότιμος καθηγητή βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Stout, ο οποίος έχει μελετήσει το αίνιγμα του silphium, οι αρχαίοι Έλληνες μπορεί να το γνώριζαν αυτό. 
Αφού προσπάθησαν να καλλιεργήσουν σίλφιο, αναρωτήθηκαν μήπως στη γη τους λείπει ένα απαραίτητο  στοιχείο για να το θρέψει το βότανο.
Αλλά υπάρχει μια άλλη πιθανότητα, η οποία συγκεντρώνει τους περισσότερους υποστηρικτές.
Το silphium ήταν ένα υβρίδιο. 
Η διασταύρωση δύο ξεχωριστών ειδών.
Ένα καινούργιο είδος, μια διασταύρωση, που έδωσε ένα πολύτιμο βότανο, με πολύτιμες ιδιότητες που δεν είχε κανένας από τους "γονείς" του. 
Αν το silphium ήταν υβρίδιο, όταν οι Έλληνες προσπάθησαν να καλλιεργήσουν σίγουρα το κατάλαβαν και σε αυτή την άποψη ταιριάζουν,  
παραδόξως, πολλές αρχαίες αναφορές για το σίλφιο.
Πάντως, είτε έτσι είτε αλλιώς, ο αρχαίος πόθος για αληθινό silphium συνεχίζει να υπάρχει.
Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος έγραψε ότι οι Ρωμαίοι ιδιοκτήτες αναγκάστηκαν να περιφράξουν τα λιβάδια με το βότανο για να εμποδίσουν τα ντόπια πρόβατα να το καταβροχθίσουν.
"Μπορεί να το βοσκούσαν μέχρι τις ρίζες και να το εξαφάνιζαν", λέει ο Parejko.
Τελικά οι ντόπιοι επαναστάτησαν, γκρεμίζοντας τους φράχτες για να αυξήσουν την αξία του κοπαδιού τους. 
Το κρέας των προβάτων που τρέφονταν με σίλφιο  ήταν ότι είναι σήμερα το βόειο κρέας Wagyu - κρέας από τις επίλεκτες ιαπωνικές αγελάδες Wagyu
Και παρατηρούμε το βότανο να δέχεται επίθεση από όλες τις πλευρές – υπερθερίζεται και υπερβόσκεται. 
Αλλά μπορεί να υπονομεύτηκε και από τη δική του βιολογία. 
Οι Έλληνες είχαν αυστηρούς κανόνες σχετικά με το πόσο από τη ρίζα θα μπορούσε να συγκομιστεί κάθε φορά κάθε βότανο, κάτι που υποδηλώνει ότι αν είχε μείνει αρκετή στο έδαφος, θα ξαναφύτρωνε. 
Αλλά αναπόφευκτα, λόγω της μεγάλης ζήτησης το βότανο ξεριζώθηκε.
Και αν πρόκειται να καταστρέψεις τις ρίζες, πρέπει να είσαι σίγουρος ότι το βότανο αναπτύσσεται καλά από σπόρους", λέει η Simmonds.
Η ιστορία της εξαφάνισης  του σιλφίου είναι απογοητευτική.
Τα φαρμακευτικά βότανα είναι μια βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία συνεχώς  αυξάνεται. 
Πολλά απειλούνται.
Μόνο στη Νότια Αφρική, 82 φαρμακευτικά βότανα απειλούνται με εξαφάνιση και δύο έχουν ήδη εξαφανιστεί.
Όσον αφορά το σίλφιο,  η Monique Simmonds λέει πως υπάρχει μια αχτίδα ελπίδας, "αν έστω και λίγα φυτά διέφυγαν από τα νύχια των Ρωμαίων, μπορεί ακόμα να βρεθούν, θα μπορούσε οπωσδήποτε να είναι ακόμα εκεί. Η χώρα στην οποία εφύετο το σίλφιο δεν είναι μια εύκολη χώρα για έρευνα" 
Βέβαια αυτό είναι πολύ δύσκολο διότι κανείς δεν ξέρει τι ψάχνει και διότι ποτέ, μα ποτέ δεν έχουμε βρει  silphium"
Φαρμακευτικές χρήσεις
Πολλές ιατρικές χρήσεις αποδόθηκαν στο φυτό.
Λέγεται ότι μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να θεραπεύσει το βήχα, 
τον πονόλαιμο, 
τον πυρετό, 
τη δυσπεψία, 
τους πόνους, 
τα κονδυλώματα και όλα τα είδη των ασθενειών.
Ο Ιπποκράτης έγραψε:
Όταν εξέχει το έντερο και δεν επιστρέφει στη θέση του, ξύστε σε μικρά κομμάτια, το καλύτερο και πιο συμπαγές σίλφιον και εφαρμόστε το ως κατάπλασμα.
Εικάζεται ότι το φυτό μπορεί επίσης να λειτουργούσε και ως αντισυλληπτικό, βασιζόμενο εν μέρει σε δήλωση του Πλίνιου, ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί «για την απομάκρυνση των υγρών που εκκρίνονται στην εμμηνόρροια».
Πολλά είδη στην οικογένεια του μαϊντανού έχουν οιστρογονικές ιδιότητες, ενώ ορισμένες, όπως το άγριο καρότο, έχουν βρεθεί να λειτουργούν ως αμβλωτικά - χημικές ουσίες που τερματίζουν μια εγκυμοσύνη. 
Δεδομένου αυτού είναι πολύ πιθανό ότι το φυτό ήταν φαρμακολογικά δραστικό στην πρόληψη ή τη διακοπή της κύησης.
Μαγειρικές χρήσεις
Το σίλφιον χρησιμοποιείτο στην Ελληνορωμαϊκή κουζίνα, κυρίως στις συνταγές από τον Καίλιο Απίκιο.
Πολύ μετά την εξαφάνισή του το σίλφιον συνέχισε να αναφέρεται στους καταλόγους των αρωματικών, αντιγραφόμενο το ένα από το άλλο, μέχρι να κάνει ίσως την τελευταία εμφάνισή του στη λίστα των μπαχαρικών που ο καρολίγγειος μάγειρας θα πρέπει να έχει σε πρώτη ζήτηση - Brevis pimentorum que στο domo esse debeant - "Μία σύντομη λίστα των καρυκευμάτων, που θα πρέπει να υπάρχουν στο σπίτι "- από κάποιον "Vinidarius", του οποίου αποσπάσματα από τον Απίκιο, επιβιώσαν σε ένα μεγαλογράμματο χειρόγραφο του 8ου αιώνα. 
Οι ημερομηνίες του Vinidarius δεν μπορούν να είναι πολύ νωρίτερες.
Σύνδεση με το σύμβολο της καρδιάς
Υπήρξε κάποιος προβληματισμός σχετικά με τη σύνδεση μεταξύ του σίλφιου και του παραδοσιακού σχήματος της καρδιάς 
Ασημένια νομίσματα από την Κυρήνη του 6ου-5ου αιώνα π.Χ., φέρουν ένα παρόμοιο σχέδιο, μερικές φορές συνοδευόμενο από ένα φυτό σίλφιον. 
Αυτό θεωρείται ότι εκπροσωπεί το σπόρο ή την στενόμακρη σποροθήκη του.
Σύγχρονα γραπτά βοηθούν στη σύνδεση του σίλφιου με τη ανθρώπινη σεξουαλικότητα και την αγάπη. 
Το σίλφιον εμφανίζεται στην "Περιγραφή της Ελλάδος" του Παυσανία, σε μια ιστορία των Διόσκουρων κατά τη διαμονή τους σε ένα σπίτι που ανήκει στον Φορμίωνα, ένα Σπαρτιάτη, "Γιατί, έτσι συνέβη, ότι η παρθένος κόρη του που ζούσε σε αυτό. Από την επόμενη μέρα, αυτή η παρθένα με όλη την κοριτσίστικη αμφίεσή της, είχε εξαφανιστεί και στην αίθουσα βρέθηκαν εικόνες των Διοσκούρων, ένα τραπέζι και σίλφιον πάνω σε αυτό".
Το σίλφιον ως "λαζερπίκιον" /laserpicium κάνει μια εμφάνιση σε ένα ποίημα του Κάτουλλου στην ερωμένη του Λεσβία - αν και άλλοι έχουν προτείνει ότι η αναφορά εδώ γίνεται για τη χρήση του σίλφιου ως θεραπεία για την ψυχική ασθένεια, συνδέοντάς το με την "τρέλα" του έρωτα.
Στην Ιταλική στρατιωτική εραλδική, Il silfio d’oro reciso di Cirenaica -Το σίλφιο της Κυρηναϊκής, ομαλά κομμένο και εκτυπωμένο σε χρυσό· στο οικόσημο: το εγκλεισμένο σίλφιον ή της Κυρηναϊκής ήταν το σύμβολο που χορηγείτο στις μονάδες που πολέμησαν στις εκστρατείες στη Βόρεια Αφρική κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Μπορεί να μην μάθουμε ποτέ την πραγματική ταυτότητα του σίλφιου, αλλά μπορούμε να μάθουμε από την εξαφάνισή του. 
Η τελευταία έρευνα της Κυρήνης έδειξε ότι πολλά είδη εξαφανίζονται γρήγορα, 
καθώς για άλλη μια φορά, ο σεβασμός μας προς τη Γη που μας θρέφει όλο και μειώνεται.
Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μπορεί να έχει φύγει προ πολλού – αλλά φαίνεται ότι επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη.
Σημειώσεις
 1.- Η υπερβόσκηση (overgrazing) συμβαίνει όταν τα φυτά εκτίθενται σε εντατική βόσκηση για παρατεταμένες χρονικές περιόδους ή χωρίς επαρκείς περιόδους ανάκαμψης. 
Μπορεί να προκληθεί είτε από τα ζώα στη κακή διαχείριση των γεωργικών εφαρμογών ή από υπερπληθυσμών ιθαγενών ή μη ιθαγενών άγριων ζώων.
 2.- Η υπερεκμετάλλευση (overexploitation), που ονομάζεται επίσης υπερσυγκομιδή (overharvesting), αναφέρεται στην συγκομιδή μιας ανανεώσιμης πηγής μέχρι του σημείου της φθίνουσας απόδοσής της. 
Η παρατεταμένη υπερεκμετάλλευση, μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή των πόρων.
 4.- Η ερημοποίηση (desertification) είναι ένα είδος υποβάθμισης της γης, στην οποία μια σχετικά στεγνή περιοχή γης γίνεται όλο και πιο άγονη, συνήθως χάνοντας τα υδάτινα συστατικά του όπως επίσης τη βλάστηση και την άγρια πανίδα.
 5.- Κατάπλασμα, ονομάζεται η μαλακή υγρή φαρμακούχος μάζα, η οποία συχνά θερμαίνεται και που απλώνεται στο ύφασμα πάνω από το δέρμα, για τη θεραπεία του πόνου, της φλεγμονής ή του επώδυνου μέρους του σώματος. 
Μπορεί επίσης, να χρησιμοποιηθεί σε πληγές, όπως τα κοψίματα.
Επιμέλεια κειμένου:thalia-botanologia.gr
 Erica Rowan
Kenneth Parejko

Κορκοφίγκι/κορκοφίνι και γαλόπιτα από την Πελοπόννησο

Η Πελοπόννησος/Μοριάς,
ένας ιστορικός χώρος με πολλά πρόσωπα που έχει δεχτεί τη δημιουργική επίδραση ποικίλων πολιτισμικών επιρροών, διακρίνεται για τον πλούτο των τοπικών διατροφικών της παραδόσεων. 
Η μακροχρόνια ώσμωση με λαούς και πολιτισμούς, η επίκαιρη θέση της Πελοποννήσου στον ευρύτερο μεσογειακό χώρο, ο διφυής γεωκλιματικός χαρακτήρας της- ορεινή ενδοχώρα/παράλιες σταφιδοπαραγωγές περιοχές-  διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό τις παραδόσεις αυτές. 
Σήμερα, παρά τους κοινωνικούς και άλλους μετασχηματισμούς, την οριστική μετάβαση από την αυτοκαταναλωτική παραδοσιακή/προβιομηχανική κοινότητα στην οικονομία της αγοράς, τη δημιουργία μιας κοινής και ομογενοποιημένης ελληνικής κουζίνας και την επέκταση διατροφικών προτύπων και συμπεριφορών από όλα τα μήκη και πλάτη της γης, πολλές όψεις των τοπικών πελοποννησιακών διατροφικών παραδόσεων παραμένουν ζωντανές. 
Ορισμένες από αυτές τις παραδόσεις με τη μορφή "τοπικών παραδοσιακών προϊόντων", αποκτούν νέες διαστάσεις ως σύμβολα συλλογικής μνήμης και τοπικότητας σε μια εποχή προϊούσας παγκοσμιοποίησης. 
Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα:
-. το λάδι της κορωνέικης ποικιλίας ελαιοδέντρου, 
-. οι ελιές Καλαμάτας, 
-. ο ερυθρός οίνος της ποικιλίας αγιωργίτικο της Νεμέας, 
-. η κορινθιακή (μαύρη) σταφίδα, 
-. τα διάφορα τυριά κ.ά.
Η ορεινή πελοποννησιακή ενδοχώρα είναι τόπος με μεγάλη παράδοση στην κτηνοτροφία αιγοπροβάτων, τόσο τη μεταβατική όσο και την εδραία. 
Στην Ορεινή Ολυμπία και συγκεκριμένα σε ένα μικρό χωριό λίγο έξω από την Ανδρίτσαινα, την Αλιφείρα (Ρογκοζιό), δοκίμασα δύο πίτες με βάση το γάλα. 
Και οι δύο συνοψίζουν το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της μοραΐτικης –αλλά και εν γένει της ελληνικής– διατροφικής παράδοσης: τη λιτότητα. 
Πρόκειται για το κορκοφίγκι/κορκοφίνι, που φτιάχνεται την περίοδο που γεννάνε τα γιδοπρόβατα, δηλαδή στις αρχές του χειμώνα, και τη γαλόπιτα, που παρασκευάζεται με ιδιαίτερη φροντίδα κυρίως το Μ. Σάββατο, για να καταναλωθεί ως επιδόρπιο στο εορταστικό τραπέζι της Λαμπρής. 
Η γεύση της θυμίζει το γαλακτομπούρεκο, χωρίς όμως να έχει φύλλα ζύμης και σιρόπι.
Και τις δύο είδα να τις ετοιμάζει η κ. Θεοδώρα. 
Η κ. Θεοδώρα ήρθε νύφη στο χωριό πριν από περίπου πενήντα χρόνια. 
Η καταγωγή της είναι από του Ράφτη, στη γειτονική Γορτυνία, και, όπως μου είπε, τις δύο πίτες τις φτιάχνανε και εκεί. 
Μάλιστα, θυμάται τα κορκοφίγκια που φτιάχνανε οι τσοπάνηδες που ξεχειμώνιαζαν με τα κοπάδια τους κοντά στον μύλο του πατέρα της, στο Αναζύρι, στον Αλφειό ποταμό.
Το κορκοφίγκι παρασκευάζεται από το πρωτόγαλα, την κόλλα, όπως είναι γνωστό στην περιοχή, που «κατεβάζει» η προβατίνα ή η γίδα τις πρώτες μέρες αφού έχει γεννήσει.
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα λιπαρό και θρεπτικό γαλακτώδες υγρό, με χαρακτηριστικό υποκίτρινο χρώμα. 
Προκειμένου να ετοιμαστεί το κορκοφίγκι, δύο μέρη κόλλας αναμιγνύονται
με ένα μέρος πρόβειου ή γίδινου γάλακτος.
Το παχύρρευστο μείγμα απλώνεται σε ένα λαδωμένο ταψί, αλατίζεται ελαφρά και ψήνεται στον φούρνο.
Το κορκοφίγκι μερικοί προτιμούν να το τρώνε πασπαλισμένο με ζάχαρη, άλλοι πάλι το προτιμούν σκέτο.
Όλοι όμως όσοι είχαν την τύχη να το δοκιμάσουν κάποτε, δεν ξεχνούν ποτέ την ιδιαίτερή του γεύση...
Η γαλόπιτα στην Αλιφείρα παρασκευάζεται με βάση το πρόβειο γάλα, που προσφέρουν "για το καλό" οι τσοπάνηδες του χωριού στις νοικοκυρές όταν πια η νηστεία της Μ.Σαρακοστής πλησιάζει στο τέλος της.
Επίσης, κάθε σπίτι στο χωριό είχε πάντα λίγα αιγοπρόβατα/μαρτίνια για την κάλυψη των οικιακών αναγκών σε γαλακτοκομικά προϊόντα, κυρίως τυριά, 
γάλα, 
γιαούρτι και βούτυρο.
Το βούτυρο αλλά και το χοιρινό λίπος σε πολλές περιοχές της ορεινής πελοποννησιακής ενδοχώρας, όπως και στην Αλιφείρα, δεν είχαν εξοβελιστεί ολοκληρωτικά από το ελαιόλαδο, όπως συνέβαινε στις κατ’ εξοχήν ελαιοπαραγωγούς περιοχές του Μοριά.
Κάτι τέτοιο συνέβη μετά τον πόλεμο, όταν η ελαιοκαλλιέργεια επεκτάθηκε σταδιακά στο σύνολο σχεδόν της ορεινής πελοποννησιακής ενδοχώρας, αντικαθιστώντας κυρίως την καλλιέργεια σιτηρών, αλλά και πιο πρόσφατα, όταν η διαθρεπτική υπεροχή του ελαιολάδου αναδείχθηκε ως μέρος ευρύτερων προτύπων διατροφικής ορθότητας (π.χ. μεσογειακή δίαιτα).
Δοσολογία
Η κ. Θεοδώρα φτιάχνει τη γαλόπιτα, χωρίς να υπολογίζει την ποσότητα και τις δόσεις των υλικών με... ζυγαριά ακριβείας, αλλά, όπως λέει χαρακτηριστικά, "με το μάτι".
Παρ’ όλα αυτά, με τη βοήθεια της κόρης και της νύφης της, προσπαθήσαμε να προσδιορίσουμε τη δοσολογία με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια.
Έτσι, λοιπόν, για τη γαλόπιτα θα χρειαστούν:
• 2 λίτρα πρόβειο γάλα
• 250 γρ. σιμιγδάλι χοντρό
• 300 γρ. σιμιγδάλι ψιλό (παλιότερα, αντί για το «αγοραστό» σιμιγδάλι, οι νοικοκυρές χρησιμοποιούσαν μόνο αλεύρι).
• 300 γρ. ζάχαρη
• 6-7 αυγά
• λάδι
Εκτέλεση
-. βράζουμε το γάλα στην κατσαρόλα, αναμιγνύοντάς το σταδιακά με το σιμιγδάλι, ψιλό και χοντρό, μία χούφτα αλεύρι, τη ζάχαρη, τα αυγά και το λάδι.
-. τον χυλό που σχηματίζεται δεν σταματάμε να τον αναδεύουμε με μια κουτάλα.
-. όταν το μείγμα έχει γίνει αρκετά παχύρρευστο, το απλώνουμε σε λαδωμένο ταψί.
-. ψήνουμε στον φούρνο για περίπου μία ώρα.
-. μέχρι πριν από λίγα χρόνια η κ. Θεοδώρα έψηνε τη γαλόπιτα στα ξύλα.
-. ώρα που τα χρόνια πέρασαν, συμβιβάζεται αναγκαστικά με την ευκολία της ηλεκτρικής κουζίνας.
           κείμενο και επιμέλεια κειμένου:thalia-botanologia.gr

https://ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2016/12/DNPAAPK_Pites.pdf

Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2022

4 φυτά που μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε αντί για σαπούνι

Η υγιεινή, όπως όλοι, πιστεύω, γνωρίζουμε είναι ζωτικής σημασίας.
Είναι καλό να γνωρίζουμε ποια φυτά ή βότανα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν σαπούνι, ακόμα κι αν απλώς αναζητάμε μια φιλική προς το περιβάλλον και φθηνότερη εναλλακτική λύση από τα σαπούνια που αγοράζουμε, ή αν απλά θέλουμε να μάθουμε πια βότανα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αντί για σαπούνι
Η χρήση των βοτάνων για το πλύσιμο και τον καθαρισμό του σώματός μας δεν είναι κάτι καινούργιο. 
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι λούζονταν με σαπούνια φτιαγμένα από μείγματα βοτάνων και ζωικών και φυτικών ελαίων
Οι ιθαγενείς της Αμερικής χρησιμοποιούσαν επίσης μια ποικιλία βοτάνων ως καθαριστικά του σώματός τους.
Πώς όμως μπορούν να χρησιμοποιηθούν κάποια φυτά και βότανα ως σαπούνι;
Το μυστικό βρίσκεται στις σαπωνίνες, φυσικές ένώσεις, τις οποίες περιέχουν πολλά φυτά και βότανα.
Οι σαπωνίνες, για να καταλάβουμε ακριβώς, είναι οι χημικές ενώσεις που βρίσκονται σε φασόλια,
φακές,
ρεβίθια,
μπιζέλια και είναι αυτές που δημιουργούν τον αφρό όταν αυτά βράζονται!!!
Αλλά και σε πολλά βότανα, τα οποία με την τριβή αφρίζουν!!!
Για να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα βότανα, σαν καθαριστικά των χεριών μας, αλλά και του σώματός μας, τα ψιλοκόβουμε και τρίβουμε τα κομμάτια τους στα χέρια μας με νερό για να δημιουργήσουμε αφρό ή τα βράζουμε και με το υγρό τους πλενόμαστε.
Ας δούμε κάποια από αυτά.
1. σαπουνόχορτο ή σαπωνάρια/Saponaria officinalis
Το πιο γνωστό βότανο που το βρίσκουμε σε πολλά μέρη και της χώρας μας είναι η σαπωνάρια ή σαπουνόχορτο.
Η σαπωνάρια ανθίζει, ροζ,
σιέλ/μπλε ή λευκά άνθη, από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο.
Χρησιμοποιούμε τα φύλλα, 
τα άνθη και τις ρίζες του σαπουνόχορτου ως σαπούνι. 
Τρίβοντας τα φύλλα και τις ρίζες του φυτού στα χέρια μας μαζί με λίγο νερό, κάνουμε ένα πράσινο αφρό, ή μπορούμε να βράσουμε τα μέρη του βοτάνου σε νερό, για να φτιάξουμε  ένα διάλυμα σαπουνιού.
Ανακατεύουμε το νερό μέχρι να σχηματιστεί αφρός.
Σουρώνουμε, αφήνουμε  το υγρό να κρυώσει και χρησιμοποιούμε το μείγμα που προκύπτει ως σαπούνι. 
Ως θεραπευτικό βότανο η σαπωνάρια είναι γνωστό από την εποχή του Διοσκουρίδη, ο οποίος χρησιμοποιούσε το βότανο για τη θεραπεία διαφόρων μορφών δερματοπάθειας.
Τον 18ο αιώνα η σαπωνάρια χρησιμοποιήθηκε για την αντιμετώπιση της σύφιλης.
Σήμερα, στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία, το σαπουνόχορτο χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση δερματικών παθήσεων, όπως η ψωρίαση, 
τα εκζέματα,
οι λειχήνες,
ο έρπης ζωστήρας,
οι δοθιήνες και η ακμή.
Με το αφέψημα των ριζών της πλένουμε τις προσβεβλημένες περιοχές του δέρματος.
2. γυψόφιλα/Gypsophila
Το όνομα του γένους προέρχεται από τα ελληνικά "γύψος" και "φίλος", μια αναφορά στα πλούσια σε γύψο υποστρώματα στα οποία αναπτύσσονται ορισμένα είδη του γένους αυτού.
Τα φυτά του γένους είναι γνωστά συνήθως ως γιψόφιλα, όνομα που αναφέρεται επίσης συγκεκριμένα στο γνωστό καλλωπιστικό είδος Gypsophila paniculata.
Τα γυψόφιλα χρησιμοποιούνται  συχνά σε συνθέσεις λουλουδιών και θα τα συναντήσουμε να ανθίζει το καλοκαίρι. 
Χρησιμοποούμε τις ρίζες του βοτάνου για να φτιάξουμε διάλυμα σαπουνιού.
Βράζουμε τις ρίζες με νερό. 
Ανακατεύουμε το νερό μέχρι να σχηματιστεί αφρός.
Σουρώνουμε, αφήνουμε το μείγμα μας να κρυώσει και το χρησιμοποιούμε αντί για σαπούνι.
3. γιούκα/Yucca glauca και Yucca elata γνωστό ως μικρό σαπούνι,
Με το γιούκα μπορούμε να φτιάξουμε ένα πιο παχύρρευστο σαπουνόνερο. 
Μπορούμε να κάνουμε σαπουνόνερο από τη ρίζα του, αλλά μπορούμε να κόψουμε και φύλλα του, τα οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αντί για σαπούνι.
Όταν κόβουμε  φύλλα γιούκα, αποφεύγουμε  προσεκτικά τις αιχμηρές άκρες του φύλλου, τις οποίες κόβουμε πολύ προσεχτικά  και, στη συνέχεια, τραβάμε τις λεπτές ίνες από τις οποίες σχηματίζεται το φύλλο.
Τρίβουμε τις ίνες αυτές ανάμεσα στα χέρια μας με μικρή ποσότητα νερού για να δημιουργήσουμε αφρό σαπουνιού.
Οι ρίζες ειδικά του Yucca elata έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε σαπωνίνες και οι ιθαγενείς της Αμερικής τις χρησιμοποιούσαν σαν σαμπουάν, για τον καθαρισμό του τριχωτού της κεφαλής και των μαλλιών.
Σήμερα το εκχύλισμα διάφορων μερών του γιούκα χρησιμοποιείται στην παρασκευή σαπουνιών και σαμπουάν
4. φτέρη/Pteridium aquilinum
Τα υπόγεια ριζώματά της φτέρης είναι γεμάτα σαπωνίνη.
Για να φτιάξουμε σαπούνι παίρνουμε τα ριζώματα και τα κόβουμε σε μικρά κομματάκια. 
Βράζουμε τα ψιλοκομμένα ριζώματα σε νερό μέχρι να έχουμε ένα αφρισμένο διάλυμα. Σουρώνουμε το υγρό και το αφήνουμε να κρυώσει πριν το χρησιμοποιήσουμε ως φυσικό σαπούνι.
Κείμενο και επιμέλεια:thalia-botanologia.gr

Τετάρτη 14 Σεπτεμβρίου 2022

Γλυκύτατο οξύμελι με τέσσερα πανίσχυρα συστατικά

Σε αυτό το άρθρο θα σας δώσω άλλη μια αγαπημένη μου συνταγή για οξύμελι
Μια συνταγή με όλα τα βήματα που ακολουθώ για να ετοιμάσω το ξιδόμελό μου με φασκόμηλο και τζίντζερ και μερικές συμβουλές για να είναι η διαδικασία ομαλή και αποτελεσματική, αν κάποιος θελήσει να ετοιμάσει το δικό του οξύμελι!
Οξυμέλι ή ξιδόμελο με μηλόξυδο,
τζίντζερ και φασκόμηλο
Ένας τέλειος συνδυασμός πανίσχυρων πρώτων υλών που μου δίνει ένα πανίσχυρο ρόφημα!
Τέσσερα προϊόντα, σε ένα μαγικό ρόφημα-ελιξήριο!
Δεν χρησιμοποιώ “ελαφρά τη καρδία” τη λέξη “μαγικό”
Οι  ιαματικές και θεραπευτικές ιδιότητες των τεσσάρων προϊόντων, που χρησιμοποιώ για να ετοιμάσω το ρόφημά μου, είναι πανίσχυρες και επιστημονικά τεκμηριωμένες… 
read more:https://botanologia.gr/glykytato-oxymeli-me-tessera-panischyra-systatika/

Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου 2022

Θεραπευτικές προσεγγίσεις της βοτανοθεραπεία για την αντιμετώπιση του συνδρόμου της ινομυαλγίας

Ινομυαλγία και βότανα
Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις της βοτανολογίας σε περιπτώσεις του συνδρόμου της ινομυαλγίας:
χρήση βοτάνων που:
– χαλαρώνουν από την ένταση
– μειώνουν τον πόνο
– αποτοξινώνουν τον οργανισμό
– προάγουν τον ύπνο
Αυτά τα βότανα είναι:
 -. ιτέα η λευκή/Willow-Salix sp., ο πρόδρομος της ασπιρίνης.
Ο αποξηραμένος φλοιός της λευκής ιτιάς  είναι ένα ισχυρότατο αναλγητικό βότανο.
-. αρπαγόφυτο/Harpagophytum procumbens – ένα από τα ισχυρότερα αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη βότανα, ιδανικά για τη διαχείριση του πόνου.
read more:https://botanologia.gr/therapeytikes-proseggiseis-tis-votanotherapeia-gia-tin-antimetopisi-toy-syndromoy-tis-inomyalgias/

Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου 2022

Οι δράσεις των βοτάνων: Μαϊντανός και αγριοράδικο, δύο ισχυρά τονωτικά βότανα

Μαϊντανός και αγριοράδικο – Αντιμετωπίζουμε την κούραση με ένα γευστικότατο ρόφημα μαϊντανού και αγριοράδικου
Νιώθω μια κούραση, μιά εξάντληση-μα τι να κάνω;
Πόσες και πόσες φορές δεν έχουμε κάνει αυτή την ερώτηση στον εαυτό μας!
Η λέξη κούραση χρησιμοποιείται στην καθημερινή μας ζωή για να περιγράψει μια σειρά από καθημερινές ταλαιπωρίες, όπως εξάντληση,
κόπωση,
αίσθηση καύσου στους μύες,
πόνους στην πλάτη ή μια γενικευμένη ατονία.
Αιτίες της κούρασής μας είναι πολλές και διάφορες – μπορεί να είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση,
η ηχορύπανση...
read more:https://botanologia.gr/oi-draseis-ton-votanon-maintanos-kai-agrioradiko-dyo-ischyra-tonotika-votana/

Παραδοσιακό παντεσπάνι


Σε όλες οι κουζίνες του κόσμου υπάρχουν λιτές,
οικονομικές και απέριττες συνταγές, η αποθέωση της φαντασίας και της ευρηματικότητας, οι οποίες έχουν "ξεπηδήσει" μέσα από από τα "ταπεινά βιβλία μαγειρικής" των αγροτών της υπαίθρου και των εργατών των μεγάλων εργατουπόλεων.
Πολλές από αυτές είναι συνταγές αρχαίας προέλευσης, οι οποίες επιβίωσαν στο πέρασμα του χρόνου, καθώς η λαϊκή γνώση τις ενστερνίστηκε,
ριζώθηκαν στις κουλτούρες των λαών,
καταγράφηκαν στο πολιτισμικό τους DNA, που ούτε οι αλλαγές στις αστικές συνήθειες κατάφεραν να τα εξαλείψουν.
Ο τρόπος που μαγείρευαν τις συνταγές αυτές έδινε ένα αίσθημα κορεσμού και χάριζαν στον οργανισμό πολλά φυτοθρεπτικά συστατικά, κάτι που σίγουρα, πολλά άτομα ούτε καν το γνώριζαν, απλά τα έτρωγαν για να επιβιώσουν.
Τέτοια παράδειγμα είναι η “Sopa de farigola” ή “Sopa de tomillo” της Καταλωνίας,
το Pappa al pomodoro της Τοσκάνης
η panzanella της τοσκάνης, αλλά και άλλων περιοχών της κεντρικής Ιταλίας
η περίφημη κρεμμυδόσουπα της Λυών - soupe à l’oignon à la lyonnaise 
το απέριττο gulyás της Ουγγαρίας 
και στα δικά μας - δεν ξεχνάμε τον τραχανά, αγαπημένο πιάτο όλης της Ελλάδας,
τα τουτουμάκια, το περίφημο ζυμαρικό της Πελοποννήσου,
τις περίφημες πίτες της Στερεάς Ελλάδας και της Ηπείρου...
Στο σημερινό μου άρθρο θα σας δώσω τη συνταγή ενός αγαπημένου γλυκού, διότι εκτός από τις συνταγές μαγειρικής που έχουν καταγραφεί στα κατάστιχα της μνήμης μας, έχουν καταγραφεί και πάμπολλες συνταγές ζαχαροπλαστικής...και...
Παντεσπάνι, το αγαπημένο, απλό,
χωρίς περιττές φιοριτούρες, από ένα παμπάλαιο τετράδιο της γιαγιάς μου!!!
Υλικά
10 αυγά - χωρισμένα σε ασπράδια και κρόκους
10 κουταλιές της σούπας σιμιγδάλι
10 κουταλιές της σούπας ζάχαρη
βανίλια ή κάποιο άλλο άρωμα που αρέσει τη στιγμή εκείνη
ξύσμα λεμονιού ή πορτοκαλιού
βούτυρο για το ταψί
Σιρόπι
3 ποτήρια νερού ζάχαρη
3 ποτήρια νερό
σταγόνες χυμό λεμονιού
Και
Προθερμάνω το φούρνο μου στους 170 ή 180°C - ή ανάλογα με το φούρνο
Χωρίζω τα αυγά σε κρόκους και ασπράδια
Χτυπάω τα ασπράδια με το χυμό λεμονιού μέχρι να γίνει σφιχτή μαρέγκα.
Σ' ένα άλλο μπολ χτυπάω τους κρόκους με τη ζάχαρη,
τη βανίλια και το ξύσμα μέχρι να ασπρίσουν.
Προσθέτω το σιμιγδάλι και ανακατεύω
Στη συνέχεια προσθέτω τη μαρέγκα και ανακατεύω πολύ μαλακά, να ομογενοποιηθεί
Βουτυρώνω πολύ καλά με αγνό βούτυρο ένα ταψί Ν° 32 και ρίχνω το μείγμα, απλώνοντάς το να πάει παντού.
Ψήνω για 40 λεπτά ή μέχρι το μαχαίρι που θα το δοκιμάσω να βγει καθαρό.
Είναι βασικό - δεν ανοίγω τον φούρνο ποτέ πριν τα 30'.
Σιρόπι
Βάζω τα υλικά για το σιρόπι σε μια κατσαρόλα και ανακατεύω μέχρι να λιώσει η ζάχαρη. 
Απ' την ώρα που θ' αρχίσει να βράζει, το αφήνω ακόμα για 6'
Ρίχνω το ζεστό σιρόπι όταν το γλυκό μου είναι τελείως κρύο.
Το αφήνω να "ξεκουραστεί"  ένα ολόκληρο βράδυ και 
το κόβω την επόμενη!
Τελικά τι είναι το παντεσπάνι;
Είναι μια λεπτή, αφράτη ζύμη, που αποτελείται από αλεύρι, αυγά, ζάχαρη και βούτυρο - σε κάποιες συνταγές το βούτυρο παραλείπεται.
Η ιστορία του ξεκινάει από εποχές πολύ πιο παλιές από την εποχή της Αναγέννησης. 
Λέγεται πως κάπου εκεί τον 16ο αιώνα, κάποιος ευφάνταστος ζαχαροπλάστης παρουσίασε ένα τέτοιο αφράτο γλυκό στην ισπανική αυλή. 
Αυτό ήταν - από το γαλλικό pain d’ Espagne, δηλαδή ισπανικό ψωμί, προήλθε το παντεσπάνι.
Και όταν επινοήθηκε το baking powder το παντεσπάνι "φούσκωσε" ακόμα περισσότερο. 
thalia

Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου 2022

Αυτάρκεια - φύτρα και πως καλλιεργούμε στην κουζίνα μας τις τροφές θαύμα

Τα φύτρα θεωρούνται τροφές θαύμα
Κατατάσσονται ως τα πιο φρέσκα και πιο θρεπτικά από όλα τα λαχανικά που διατίθενται για την ανθρώπινη διατροφή.
Είναι μια σύνθετη πηγή τροφίμων, όπου τα θρεπτικά συστατικά είναι σχεδόν πλήρως διαθέσιμα, πλούσια σε διάφορες αντιοξειδωτικές και βιοδραστικές ενώσεις, που αντιπροσωπεύουν τρόφιμα που προάγουν την υγεία.
Με μια διαδικασία φυσικού μετασχηματισμού, τα φύτρα- οι φυτρωμένοι σπόροι- αποκτούν πολύ βελτιωμένη πεπτικότητα,
ισχυρότερες θρεπτικές ιδιότητες σε σύγκριση με το μη φυτρωμένο σπόρο από τον οποίο προέρχονται και βελτιωμένη διαθεσιμότητα μακρο- και μικρο-θρεπτικών συστατικών, όπως επιβεβαιώνεται από αρκετές in vitro και in vivo μελέτες
Τα φυτρωμένα τρόφιμα αποτελούν μέρος της διατροφής πολλών αρχαίων φυλών εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Ακόμα και μέχρι σήμερα, βρίσκουμε στγις κουζίνες πολλών λαών φημισμένα φύτρα όπως τα  Mung Bean Sprouts
Τα φύτρα παρέχουν όλες τις απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα και ιχνοστοιχεία που χρειάζεται ο οργανισμός μας και πρέπει να αποτελούν ζωτικό συστατικό της διατροφής μας.
Η βλάστηση των σπόρων δεν απαιτεί συνεχή φροντίδα, αλλά μόνο περιστασιακό ψεκασμό με νερό
Όλοι οι βρώσιμοι σπόροι και τα όσπρια μπορούν να φυτρώνουν...

Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 2022

Αυτάρκεια - μαραθοκεφτέδες ή μαλαθροκεφτέδες...

Κεφτέδες με κιμά μοσχαρίσιο, 
με μπόλικο τριμμένο κρεμμύδι,
με μπόλικο μπαγιάτικο ψωμί και άφθονο δυόσμο!!!
Κεφτέδες με μαϊντανό και ρίγανη. 
Κεφτέδες με μάραθο και φρέσκα κρεμμυδάκια.
Κεφτέδες με τριμμέννη ντομάτα!
Κεφτέδες με...με...με...
Ψωμί μπαγιάτικο μπουλιασμένο στο ούζο, ή στο κρασί και αν δεν υπάρχει κάτι από αυτά, στο νεράκι!
Κεφτέδες σε όλη την Ελλάδα!
Οι ντοματοκεφτέδες της Σαντορίνης, 
αλλά και της Ανάφης και της Κιμώλου… 
Οι ναξιώτικοι πατατοκεφτέδες. 
Οι ρεβυθοκεφτέδες της Σίφνου, 
αλλά και της Ρόδου. 
Οι μελιτζανοκεφτέδες στη Μυτιλήνη. 
Οι κρητικοί κολοκυθοκεφτέδες, οι κολοκυθοκεφτέδες γενικώς. 
Οι κεφτέδες με την περίφημη αλευρόσαλτσα της Φλώρινας. 
Οι λαχανοκεφτέδες της Ηπείρου, 
της Θεσσαλίας, 
της Κρήτης. 
Οι χιώτικοι μαραθοκεφτέδες ή μαλαθροκεφτέδες
Τα σφουγγάτα, οι περίφημοι τυροκεφτέδες της Κύθνου. 
Τα σουτζουκάκια της Σμύρνης. 
Η λέξη δεν είναι ελληνική, έχει τουρκική καταγωγή και ρίζες περσικές. 
Η λέξη μόνο, όχι το φαγητό. 
Κεφτέδες φτιάχνουν εδώ και αιώνες σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, εδώ όμως, στην Ελλάδα η ποικιλία των συνδυασμών για τους κεφτέδες σου κόβει την ανάσα.
Όσα χρόνια μαγειρεύω και "ψάχνω" την ελληνική κουζίνα, αλλά και τις κουζίνες του κόσμου, πουθενά δεν έχω βρει τέτοια ποικιλία συνδυασμών, 
τέτοιο πλούτο συνταγών, για τους κεφτέδες όσο στην παραδοσιακή ελληνική κουζίνα.
Η ευρηματικότητα με έχει αφήσει άναυδη!
Κάθε μάγειρας, κάθε μαγείρισσα επινοεί συνέχεια, αλλά και ανασύρει καταγεγραμμένες από τα βάθη των αιώνων στο πολιτισμικό του DNA, συνταγές και συνδυασμούς και ετοιμάζει τους προσωπικούς κεφτέδες, πολλές φορές αξιο­ποιώντας τα ελάχιστα διαθέσιμα. 
Τα ντοματάκια τους οι Σαντορινιοί, 
τα ρεβύθια τους οι Σιφνιοί, 
τον τραχανά τους οι Στερεοελλαδίτες,
τα λεμόνια, τα πορτοκάλια,
τα λάχανα και το λάδι τους οι Πελοπονήσιοι, ότι τέλος πάντων έδινε στον κάθε έναν ο τόπος του και έφτασε ο κεφτές, κάποια εποχή, 
να γίνει το συνώνυμο της φτωχικής κουζίνας των περισσευμάτων. 
Λίγος κιμάς,
πολύ ψωμί μπαγιάτικο,
ότι μυρωδικά έχει ο κήπος,
αλάτι, πάντα υπάρχει και έτοιμοι οι κεφτέδες!
Και κάπως έτσι έγιναν οι κεφτέδες η αγάπη των περισσοτέρων Ελλήνων!
Και έγιναν οι κεφτέδες η μνήμη των περισσότερων!
Γιατί οι κεφτέδες καταγράφηκαν εκεί, στα κατάστιχα στα "βάθη" του εαυτού μας και μας θυμίζουν, ελπίζω σε πολλούς, που γεννηθήκαμε,
που μεγαλώσαμε,
πως πορευτήκαμε...
Γιατί, ναι το φαγητό είναι μνήμη!!!
Μαραθοκεφτέδες χιώτικοι ευωδιαστοί.
Εάν ψάξουμε τις παραδοσιακές χιώτικες συνταγές, τότε σίγουρα ανάμεσά τους θα βρούμε τους κολοκυθοκεφτέδες και τους μαραθοκεφτέδες ή μαλαθροκεφτέδες
Είναι ένα  πιάτο που μαγειρεύεται σε διάφορα μέρη και χωριά των νησιών μας και κάθε μία νησιώτισσα μαγείρισσα κρύβει και το δικό της μυστικό. 
Οι μαραθοκεφτέδες είναι οι κεφτέδες της άνοιξης και του καλοκαιριού, όπου βρίσκουμε άφθονο τον μάραθο. 
Είναι απλοί, ντελικάτοι κεφτέδες με ψιλοκομμένα φρέσκα κρεμμυδάκια, 
με μπόλικο μάραθο και χυλό από αλεύρι. 
Ανακατεύουμε όλα μας τα υλικά να ομογενοποιηθούν και
ρίχνουμε σε λάδι που έχει κάψει σε μέτρια θερμοκρασία, κουταλιά-κουταλιά και όταν ροδίσουν, αμέσως τα γυρίζουμε από την άλλη πλευρά και όταν τα βγάζουμε τα τοποθετούμε σε απορροφητικό χαρτί.
Το μεγαλείο της απλότητας!!!
Πιο αναλυτικά
χρειάζομαι:
1 ματσάκι μάραθο ψιλοκομμένο
2 κολοκυθάκια τριμμένα στο χοντρό του τρίφτη και πολύ-πολύ  καλά στραγγισμένα
3 κρεμμυδάκια φρέσκα πολύ-πολύ ψιλοκομμένα
1 μεγάλη, ώριμη ντομάτα, χωρίς τα υγρά της, ψιλοκομμένη
αλάτι, πιπέρι
3/4 του κουτιού σόδα
αλεύρι για όλες τις χρήσεις,
λάδι για το τηγάνισμα 
Και:
Σε ένα μεγάλο μπολ ανακατεύω το αλεύρι με τη σόδα και φτιάχνω το κουρκούτι ρίχνοντας σιγά-σιγά στο αλεύρι τόσο νερό, ανακατεύοντας με το πιρούνι συνεχώς, όσο χρειάζεται να γίνει ένας χυλός πηχτός. 
Ρίχνω αλάτι, πιπέρι και όλα τα υλικά και ανακατεύω καλά. 
Σε ένα βαθύ τηγάνι ρίχνω αρκετό λάδι, ανάβω τη θερμοκρασία και όταν κάψει το λάδι ρίχνω με το κουτάλι το μείγμα μου.
Όταν ροδίσουν γυρνάω από την άλλη πλευρά. 
Τους βγάζω με τρυπητή κουτάλα και τους απλώνω σε απορροφητικό χαρτί..
Σερβίρω τους κεφτέδες μου ζεστούς και τους συνοδεύουμε ανάλογα με την περίσταση!!!

Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2022

μασάζ προσώπου με ένα ισχυρότατο αντιγηραντικό και αναζωογονητικό λάδι

Μασάζ προσώπου, μια ευχάριστη περιποίηση, μια πολυτέλεια για το δέρμα μας.
Μασάζ προσώπου, μια πολυτέλεια, η οποία γίνεται πολύτιμη όταν το λάδι που θα χρειαστούμε το ετοιμάσουμε εμείς για εμάς, με αγάπη και φαντασία.
Μασάζ προσώπου για λίγα λεπτά καθημερινά και θα κοιτάζουμε το πρόσωπό μας στον καθρέπτη μετά από λίγες ημέρες και θα νοιώθουμε ευγνωμοσύνη για τον χρόνο που αφιερώσαμε.
Μασάζ προσώπου για λίγα λεπτά καθημερινά και το δέρμα μας θα ηρεμήσει,
θα συσφιχθεί,
θα λάμψει,
οι ρυτίδες και οι λεπτές γραμμές θα απαλυνθούν.
Μασάζ προσώπου για λίγα λεπτά καθημερινά με υπομονή...
read more:https://botanologia.gr/masaz-prosopoy-me-ena-ischyrotato-antigirantiko-kai-anazoogonitiko-ladi/

Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2022

Είναι η σιωπή χρυσός για τον ιππόκαμπο ; – Ναι λένε οι επιστήμονες

 

Και

           Οι φιλόσοφοι έχουν αποφανθεί : Ένας από τους δείκτες αξιολόγησης του πολιτισμικού επιπέδου μίας χώρας είναι και τα επίπεδα θορύβου που παράγει ο λαός της.
           Οι ποιητές έχουν οραματιστεί :
           Σεφέρης – Σιωπές αγαπημένες της σελήνης
           Καζαντζάκης – Ποιο είναι πάνω από τα λόγια; Η πράξη. Ποιο είναι πάνω από την πράξη; Η σιωπή.
           Νικηφόρος Βρεττάκος – Αν μιλούσε η σιωπή, αν φυσούσε, αν ξέσπαγε – θα ξερίζωνε όλα τα δέντρα του κόσμου
          Βιρτζίνια Γουλφ – η πρωτοπόρος και νεοτερίστρια λογοτέχνης αποκαλούσε τις στιγμές της σιωπής “στιγμές ύπαρξης”.
          Vyoma Nupur  – λέει πως η ζωή είναι μια Συμφωνία της Σιωπής
Και τι είναι η σιωπή; Ναι  – είναι η απουσία του θορύβου.
Είναι μια κατάσταση ηρεμίας και γαλήνης.
Και 
Οι ερευνητές κατόπιν μελετών και ερευνών παρουσίασαν τα αποτελέσματά τους...

Τετάρτη 31 Αυγούστου 2022

Πετιμέζι, ανασκόπηση του θαυμάσιου και εξαίσιου γλυκαντικού

Πετιμέζι το θεσπέσιο 
σταφύλια τα νόστιμα,
τα θρεπτικά,
τα πολύτιμα,
σταφύλια της ποικιλίας των  χρωμάτων και των γεύσεων...
τα συλλέγουμε - τα τρυγάμε - από τον Αύγουστο μέχρι και τον Οκτώβριο
και χαιρόμαστε
το κρασί τους,
το μούστο τους,
τη μουσταλευριά τους,
τα μουστοκούλουρά τους,
το πετιμέζι τους αλλά και
τα χαιρόμαστε σαν φρούτα, μόνα τους ή σε φρουτοσαλάτες ακόμα και σε υπέροχους φρέσκους χυμούς
αλλά
σε αυτή μου την ανάρτηση θα περιοριστούμε στο πετιμέζι, που σε προηγούμενες αναρτήσεις είδαμε πως μπορούμε εύκολα να το ετοιμάσουμε, και ας δούμε, αφού το φτιάξαμε, πως το χρησιμοποιούσαν στο παρελθόν και πως μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε σήμερα...
λοιπόν
το παχύρρευστο αυτό ελιξίριο είναι ένα θαύμα που
μας γλυκαίνει,
μας θρέφει...
read more: https://botanologia.gr/petimezi-anaskopisi-toy-thaymasioy-kai-exaisioy-glykantikoy/

Πώς φτιάχνω “βοτανοπαγάκια” με ροφήματα βοτάνων

Πάντα ψάχνω νέους και βολικούς τρόπους για να προσθέσω βότανα στη διατροφή μας
Στα άρθρα μου που περιλαμβάνει η ενότητα – “μαγειρεύω με βότανα, ένας συνοπτικός γευστικός οδηγός” σας έχω δείξει διάφορους τρόπους ένταξης των βοτάνων στη διατροφή μας, διότι οι μικρές καθημερινές συνήθειες είναι αυτές που πραγματικά συνθέτουν τις μεγαλύτερες αλλαγές στη συνολική μας υγεία και ευεξία.
Αυτός είναι ένας από τους λόγους που ξεκίνησα να φτιάχνω παγάκια από βότανα. 
Αυτή η απλή προετοιμασία είναι εύκολη, γρήγορη και προσφέρει μερικά υπέροχα οφέλη για το σκληρά εργαζόμενο σώμα μας και μυαλό μας. 
Απλώς προσθέτοντας μερικά “βοτανοπαγάκια” στο νερό μας,
στα ροφήματά μας, αλλά και στις σούπες μας εκμεταλλεύομαι τη δύναμη των βοτάνων χωρίς να καταβάλλω επιπλέον χρόνο ή προσπάθεια. 
Τα “βοτανοπαγάκια” ​​μου μετατρέπουν ένα απλό ποτήρι νερό σε γευστικό ρόφημα σε δευτερόλεπτα, και χαρίζουν σταδιακά επιπλέον βιταμίνες...