από πρόσφατη εξόρμησή μου - ο πανέμορφος νάρθηξ ή φερούλα

Η ελληνική μυθολογία μας λέει πως ο Προμηθέας έκλεψε την φωτιά από τους Θεούς και την μετέφερε στους ανθρώπους μέσα στους κούφιους βλαστούς του νάρθηκα.

Ο Τιτάνας Προμηθέας, αφού έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς, την έκρυψε στο εσωτερικό τμήματος του βλαστού του νάρθηκα, για να τη μεταφέρει στους ανθρώπους.  

Τη σκηνή μας περιγράφει ο Ησίοδος στο έργο του "'Εργα και ημέραι"

Και πράγματι, αν κάποιος βάλει φωτιά στο εσωτερικό του βλαστού του νάρθηκα - που ονομάζεται εντεριώνη, η φωτιά αυτή σιγοκαίει, χωρίς να καίγεται το εξωτερικό του βλαστού.

Την ιδιότητα αυτή την γνώριζαν στην αρχαιότητα και την είχαν αξιοποιήσει για να φυλάνε και να ανάβουν φωτιές στις αρχαίες φρυκτωρίες, - η φρυκτωρία είναι ένα σύστημα οπτικής επικοινωνίας με φρυκτούς, δηλαδή φλεγόμενους πυρσούς ή δαυλούς, που χρησιμοποιήθηκε κυρίως στην αρχαιότητα για τη μετάδοση μηνύματος σε μακρινή απόσταση -  άλλωστε ένας από τους αγαπημένους βιότοπους του νάρθηκα είναι οι βραχώδεις κορυφές λόφων!!! 

Επίσης μέχρι τις μέρες μας, σε κάποια από τα νησιά μας, οι ψαράδες, με αυτόν τον τρόπο διατηρούν φωτιά μέσα στα σκάφη τους ώστε να την έχουν εύκαιρη. 

Και ήταν αφιερωμένος ο νάρθηκας στον Διόνυσο και τον χρησιμοποιούσαν στις τελετές επειδή ο κορμός του ήταν ελαφρύς για να φτιάξουν τους θυρσούς προσαρμόζοντας μια κουκουνάρα στην άκρη του   - θυρσός, ένα μακρό ευθύγραμμο ραβδί φτιαγμένο από κλαρί κάποιου φυτού, ίσως από μάραθο ή νάρθηκα, με φουντωτό άνθος στην κορυφή του. 
Και χρησιμοποιούσαν τους ξερούς βλαστούς του νάρθηκα/φερούλας ως μπαστούνια, διότι ήταν  ισχυροί και ανθεκτικοί, αλλά δεν μπορούσαν να βλάψουν κάποιον άνθρωπο, για αυτό και ο Διόνυσος είχε διατάξει όσοι πίνουν κρασί να έχουν μόνο μπαστούνια από νάρθηκα.
Και ήταν ευλύγιστος αλλά αντοχής ο νάρθηξ, για αυτό χρησιμοποιούσαν το μαλακό εσωτερικό του για να σταθεροποιούν κατάγματα των άκρων. 
Άνοιγαν τον βλαστό και με αυτόν περιέβαλλαν το άκρο που είχε υποστεί κάταγμα. 
Γι' αυτό το λόγο σήμερα το προστατευτικό των σπασμένων άκρων εκτός από "γύψος" λέγεται και "νάρθηκας"

Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε το νάρθηκα για:  

την αιμορραγία μήτρας και μύτης  

την αντιμετώπιση των καταγμάτων

διάγνωση καταγμάτων κρανίου  

Πάλι λόγω της κατασκευής του βλαστού, χρησίμευε για τη δημιουργία μικρών ορθογώνιων κιβωτίων, όπου φυλάσσονταν μικροαντικείμενα και λέγονταν ναρθήκια. 

Σε ένα τέτοιο ναρθήκιο, λέγεται ότι ο Μέγας Αλέξανδρος φύλαγε την Ιλιάδα του.  

Μάλιστα ο νάρθηκας των ορθόδοξων ναών, εξαιτίας του ορθογώνιου σχήματός του, λέγεται ότι από αυτά τα κιβώτια, πήρε το όνομά του. 

Μια άλλη χρήση του ήταν να χρησιμεύει ως φιτίλι από τους ναυτικούς, οι οποίοι μπορούσαν να ανάβουν την πίπα τους ανεξαρτήτως των καιρικών συνθηκών.
Οι βλαστοί του χρησιμοποιούνται επίσης για την κατασκευή επίπλων

Γενικά οι νεαροί βλαστοί και οι ταξιανθίες του νάρθηκα τρώγονταν στην αρχαία Ρώμη και τρώγονται ακόμη και σήμερα στο Μαρόκο. 

Ωστόσο, οι μαγειρικές χρήσεις αυτού του είδους δεν είναι ασφαλείς και μπορεί να προκληθεί δηλητηρίαση

Στη Σαρδηνία έχουν εντοπιστεί δύο διαφορετικοί χημειότυποι του Ferula communis

-1. δηλητηριώδεις, ειδικά για ζώα όπως πρόβατα, 

κατσίκες, 

βοοειδή και άλογα και 

-2. μη δηλητηριώδεις.

Διαφέρουν τόσο ως προς τη διάταξη των δευτερογενών μεταβολιτών όσο και ως προς την ενζυματική σύνθεση

Η ρητίνη του υποείδους Ferula communis subsp. brevifolia ονομάζεται αμμωνιακό κόμμι του Μαρόκου

Η φαινολική ένωση ferulic acid πήρε το όνομά της από τον γιγαντιαίο μάραθο, από τον οποίο μπορεί να απομονωθεί.

φωτογραφίες, κείμενο και επιμέλεια κειμένου:ntina/thalia - botanologia.gr

Από τη χλωρίδα της Ελληνικής Γης - κρόκος/Crocus cartwrightianus

Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά/Plantae
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα/Magnoliophyta
Ομοταξία: Μονοκοτυλήδονα/Liliopsida
Τάξη: Ασπαραγώδη/Asparagales
Οικογένεια: Ιριδoειδή/Iridaceae
Γένος: Κρόκος/Crocus L.
Είδος: Crocus  cartwrightianus
Διωνυμικό όνομα
Crocus cartwrightianus/Κρόκος του Καρτράιτ

Ο κρόκος cartwrightianus είναι ο υποτιθέμενος άγριος πρόγονος του καλλιεργούμενου στείρου τριπλοειδούς Crocus sativus/σαφράν, τον κρόκο της Κοζάνης.

Πιθανότατα εμφανίστηκε πρώτα στην Κρήτη. 

Μια προέλευση στη Δυτική ή Κεντρική Ασία, αν και συχνά ύποπτη, έχει απορριφθεί από τη βοτανική έρευνα.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι το φυτό αυτό καλλιεργήθηκε στην αρχαία Κρήτη τουλάχιστον από την Μέση Μινωική Εποχή, όπως παρουσιάζεται από την τοιχογραφία με τίτλο "Οι Κροκοσυλλέκτριες", του 16ου π.Χ. αιώνα που βρέθηκε στο Ακρωτήρι της Θήρας, που απεικονίζει δύο γυναίκες να συγκεντρώνουν άνθη κρόκου.

read more:botanologia.gr

fytologio

Περίεργα και άγνωστα βότανα που αξίζει να γνωρίζουμε : Moringa oleifera

Περίεργα και άγνωστα βότανα, υψηλής διατροφικής,
ιαματικής και φαρμακευτικής αξίας, που πρέπει να γνωρίζουμε.
Το Moringa ή Moringa oleifera είναι μια υπερτροφή που χρησιμοποιείται για ιατρικούς και φαρμακευτικούς σκοπούς εδώ και αιώνες.
Είναι πλήρης πηγή πρωτεΐνης, καθώς περιέχει πολλά από τα βασικά αμινοξέα.
Τα φύλλα και η σκόνη του έχουν πολλά οφέλη.
-. υποστηρίζει τη γνωστική λειτουργία...
read more:https://botanologia.gr/perierga-kai-agnosta-votana-poy-axizei-na-gnorizoyme-moringa-oleifera/

Helleborus niger ένα πανέμορφο περίεργο βότανο

O Helleborus niger, κοινώς αποκαλούμενος και χριστουγεννιάτικο τριαντάφυλλο ή μαύρος ελλέβορος, είναι ένα αειθαλές πολυετές ανθοφόρο φυτό στην οικογένεια της νεραγκούλας, Ranunculaceae.
Αν και τα λουλούδια μοιάζουν με τα άγρια ​​τριαντάφυλλα ο ελλέβορος δεν ανήκει στην οικογένεια των τριαντάφυλλων/Rosaceae.
Ο μαύρος ελλέβορος περιεγράφηκε από τον Carl Linnaeus στον τόμο 1 του  Species Plantarum του το 1753.
Η ειδική ονομασία niger/μαύρο μπορεί να αναφέρεται στο χρώμα των ριζών.

botanologia.gr

Από τη χλωρίδα της Ελληνικής Γης - Reseda alba

Η Reseda alba/ρεζεντά είναι ένα εντυπωσιακό μονοετής ή διετής φυτό, της οικογένειας των Resedaceae, που εμφανίζεται σε ολόκληρη την περιοχή της μεσογείου. 
Αναπτύσσεται σε δρόμους, 
σε σκουπιδότοπους, 
σε ξηρό, 
βραχώδες έδαφος, 
θα την δούμε διάσπαρτη σε λιβάδια, 
σε χέρσα καλλιεργούμενα χωράφια αλλά επίσης εμφανίζεται σε αμμώδεις παραλίες.
Έχει ισχυρό όρθιο, αυλακωτό, διακλαδιζόμενο, βλαστό με χρώμα ανοικτό-πράσινο, με ύψος από 30 εκατοστά έως και ένα μέτρο. 
Ως μελισσοκομικό φυτό, οι μέλισσες το αγαπάνε πολύ και παίρνουν κυρίως γύρη από το άνθος.
Τα άνθη της ρεζεντάς είναι πολύ αρωματικά και χρησιμεύουν σε ανθοδέσμες και διακοσμήσεις, ενώ το αιθέριο έλαιο που εξάγεται από αυτά στην παρασκευή αρωμάτων. 
Στη βικτωριανή Αγγλία ήταν πολύ συνηθισμένο να καλλιεργείται σε γλάστρες και ζαρντινιέρες παραθύρου για να αρωματίζει τον αέρα των πόλεων. 
Επίσης η ρεζεντά είχε κατά την αρχαία ρωμαϊκή εποχή και ιατρικές χρήσεις, ως ηρεμιστικό και για την περιποίηση εκδορών. 
Το υπέργειο τμήμα του φυτού  στην λαϊκή ιατρική το χρησιμοποιούσαν ως επουλωτικό, καταπραϋντικό, 
χαλαρωτικό, 
διουρητικό και εφιδρωτικό. 
Σήμερα η θεραπευτική της χρήση είναι περιορισμένη, ωστόσο η τριμμένη ρίζα της αποτελεί κοινό αρωματικό στην βιομηχανία τροφίμων καθώς και ως βαφή κίτρινου χρώματος.
Η κίτρινη βαφή εξαγόταν από τις ρίζες του είδους Reseda luteola ήδη από το 1000 π.Χ. περίπου, μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα.
Ειδικά στην Ελλάδα, από αρχαιοτάτων χρόνων η βαφή της ρεζεντά ήταν η πιο φημισμένη, στην δε Κέρκυρα ακόμα και το ίδιο το φυτό, η Reseda luteola αποκαλείται "άγρια βαφή".
Ο Κάρολος Δαρβίνος χρησιμοποίησε το είδος Reseda odorata στις μελέτες του για τα αυτογονιμοποιούμενα φυτά, κάτι το οποίο κατέγραψε στο έργο του The Effects of Cross and Self-Fertilisation in the Vegetable Kingdom (1876).
Ο δε αστεροειδής 1081 Reseda/ρεζεντά, που ανακαλύφθηκε το 1927, πήρε το όνομά του από το φυτό αυτό.

Και ας θυμηθούμε και ένα παλιό τραγουδάκι που κλείνει με τους στοίχους:

Κακιά μου Ρεζεντά, αφού πια ξεχασμένα όλα ειν’ για σένα,

τη δική μου ωιμέτη φλόγα Ρεζεντά, το ποτήρι θα σβήσει

κι άντε αλλού να βρεις μεθύσι Ρεζεντά, Ρεζεντά....

και τραγούδησε ο Ορέστης Μακρής και η Ελίζα Μαρέλλι, που το κοινό τη βάπτισε Ρεζεντά και την αγάπησε για τη φωνή της, 

τη λάτρεψε για την ερμηνεία της, 

την εκτίμησε  για το ύφος της.

Αν η Βέμπο πέρασε στην Ιστορία ως η τραγουδίστρια της νίκης, η Ελίζα Μαρέλλι γράφει Ιστορία ως η τραγουδίστρια της ψυχής" είπαν...

     Η ελληνική χλωρίδα, εκτός από το είδος Reseda alba, περιλαμβάνει και τη Reseda luteola, τη Reseda phyteuma, 
τη Reseda jacquinii,
τη  Reseda odorata.
τη Reseda arabica,  
τη Reseda tymphaea και τη Reseda lutea.
floracreta

Παρνασσία η ελοχαρής/Parnassia palustris- Ένα πανέμορφο λουλούδι

Παρνασσία η ελοχαρής/Parnassia palustris – Ένα πανέμορφο λουλούδι/βότανο, το οποίο συναντάμε και στη χώρα μας.
Η Parnassia palustris είναι ένα κοινό βότανο σε υγροτόπους, που χαρακτηρίζεται από λεπτά λευκά πανέμορφα άνθη.
Είναι ευρωσιβηρικό είδος που κατανέμεται και στην ηπειρωτική Ελλάδα, εκτός από τη Θεσσαλία, σε όχθες ρεμάτων,
σε πηγές και σε υγρές βραχώδεις θέσεις στην ορεινή ζώνη, μεταξύ 500-2000 μ..
Το είδος Παρνασσία η ελοχαρής/Parnassia palustris, ανήκει στην οικογένεια Parnassiaceae/Παρνασσιίδες, που περιλαμβάνει μόνο το γένος Parnassia και είναι το πιο διαδεδομένο είδος του γένους. 
Η περιοχή διανομής καλύπτει μεγάλα τμήματα της βόρειας Ευρασίας και της Βόρειας Αμερικής.
Θα την βρούμε όμως και στην Κίνα και στην περιοχή των Ιμαλαΐων.
Θα την συναντήσουμε και σε μια σημαία!
read more:https://botanologia.gr/parnassia-i-elocharis-parnassia-palustris-ena-panemorfo-loyloydi/

Υπάρχει μαγική σφαίρα για την υγεία;

botanologia.gr

Τριβόλι και οι φωτογραφίες του για να το αναγνωρίζουμε

Tribulus Terrestis το περίφημο τριβόλι

της οικογένειας των Ζygophyllaceae

του γένους Tribulus και

του είδους Tribulus terrestris

ας το γνωρίσουμε πρώτα μέσα από τις φωτογραφίες του:

read more:https://botanologia.gr/trivoli-kai-oi-fotografies-toy-gia-na-to-anagnorizoyme/

Λουίζα και σταυροβότανο – οι φωτογραφίες των δύο βοτάνων για να τα αναγνωρίζουμε και να μην τα συγχέουμε

Λουίζα,
Λεμονόχορτο,
Lemon Verbena,
Aloysia citrodora,
Lippia citrodora,
Verbena citriodora,
Lippia triphylla,
Herb Louisa.
Όλα τα παραπάνω ονόματα δηλώνουν ένα και μόνο βότανο,
τη λουίζα.
Ανήκει στη οικογένεια Verbenaceae και
στο γένος Aloysia.
Σε κάποια συγγράμματα αναφέρεται ότι ανήκει στο γένος Lippia ένα γένος που μοιάζει πολύ με το γένος Verbena.
Γιατί τα αναφέρω όλα αυτά;
Διότι
στο γένος Verbena της οικογένειας Verbenaceae  ανήκει και η Verbena officinalis.
Verbena officinalis ή κοινή Verbena είναι το βότανο γνωστό στην Ελλάδα με τα ονόματα:
Βέρβενα,
βερβένα,
σταυροβότανο,
ιεροβότανο,
γοργογιάνι,
σπληνόχορτο,
σπυρόχορτο.
Λοιπόν το σταυροβότανο πολλές φορές συγχέεται με την λουίζα,
δεν είναι όμως το ίδιο βότανο,
είναι βότανα της ιδίας οικογένειας αλλά άλλου γένους και είδους και το βασικότερο με
διαφορετικές ιδιότητες και χρήσεις.
Απλώς κάποιες ιδιότητες του σταυροβότανου αναφέρονται στη λουίζα και το αντίστροφο για αυτό χρειάζεται προσοχή!

Λουίζα

σταυροβότανο.

Παρατηρήστε τις διαφορές των δύο βοτάνων.
σημείωση: η λέξη “γοργογιάνι” γράφεται με ένα “ν” και “ι” διότι είναι ουδέτερο –  το δε δεύτερο συνθετικό της λέξης είναι από το ρήμα “υγιαίνω” που σημαίνει γίνομαι καλά
και
το πρώτο συνθετικό το επίρρημα “γοργά” -γρήγορα- το βότανο που φέρνει γρήγορη ίαση – το γοργογιάνι.
γοργογιάνι ήταν, επίσης, κοινή ονομασία διάφορων φαρμακευτικών βοτάνων όπως του φασκόμηλου.

Κείμενο-παρουσίαση:thalia-botanologia.gr

Λυγαριά και η φωτογραφίες της για να την αναγνωρίζουμε

Λυγαριά, μια πρώτη προσέγγιση μέσα από τις φωτογραφίες της

Οικογένεια : Lamiaceae
Γένος : Vitex
Είδος : V. agnus-castus
Binomial name
Vitex agnus-castus L.
Το όνομα Vitex , το συναντάμε στον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο και προέρχεται από το λατινικό vieo, που σημαίνει ύφανση ή δέσιμο, μια αναφορά στη χρήση της λυγαριάς στην καλαθοπλεκτική.
Το μικρό πολύτιμο δέντρο ήταν το ιερό δέντρο της παρθένας θεάς Εστία...

read more:https://botanologia.gr/lygaria-kai-i-fotografies-tis-gia-na-tin-anagnorizoyme/

Λινάρι, το φυτό που μεγαλώνει σε “100 μέρες” και οι φωτογραφίες του για να το αναγνωρίζουμε

Linum usitatissimum, λινάρι το κοινόν...

read more:https://botanologia.gr/linari-to-fyto-poy-megalonei-se-quot-100-meres-quot-kai-oi-fotografies-toy-gia-na-to-anagnorizoyme/

Γλυκύρριζα ή glycyrrhiza, ας τη γνωρίσουμε και από τις φωτογραφίες της

Το διωνυμικό της όνομα: Glycyrrhiza glabra – γλυκύρριζα η λεία
Στην Ελλάδα είναι γνωστή με το όνομα
γλυκύρριζα ή ρεγκολίτσα.
Το γένος Glycyrrhiza ανήκει στην οικογένεια Fabaceae και αποτελείται από περίπου 30 είδη.
Τα βότανα αυτού του γένους είναι πολυετή βότανα και προέρχονται από την περιοχή της Μεσογείου και της Ασία, από το Ιράν έως τη Νότια Ρωσία.
Καλλιεργούνται επίσης σε όλη την Ευρώπη και την Ασία.
Το πιο κοινό βότανο αυτού του γένους είναι η Glycyrrhiza glabraL. γνωστό και ως γλυκύρριζα.

Ας θυμηθούμε και τις ισχυρές ιδιότητές της:

Γλυκύρριζα και η θεραπευτική της χρήση στο διάβα των αιώνων

Γλυκύρριζα – Τι έλεγε για αυτήν ο Διοσκουρίδης πριν δυό χιλιάδες χρόνια

Γλυκύρριζα – Πως καταπολεμά τα βακτήρια που προκαλούν τερηδόνα και ουλίτιδα
Ας δούμε και τις φωτογραφίες τηςhttps://botanologia.gr/glykyrriza-i-glycyrrhiza-as-ti-gnorisoyme-kai-apo-tis-fotografies-tis/

Το γάλιο και οι φωτογραφίες του για να το αναγνωρίζουμε

Είναι το γάλιο.
Της οικογένειας των rubiaceae, στην ίδια οικογένεια ανήκει και ο καφές,
του γένους galium,
του είδους Galium aparine,
με διωνυμικό ή δυαδικό όνομα Galium aparine
Στη χώρα μας το γνωρίζουμε ως

read more:https://botanologia.gr/to-galio-kai-oi-fotografies-toy-gia-na-to-anagnorizoyme/

φωτογραφίες βοτάνων - άγριο καρότο

φωτογραφίες βοτάνων - άνηθος

Μυρτιά, η πολύτιμος μυρσίνη του Διοσκουρίδη-μια γνωριμία μέσα από τις φωτογραφίες της

Η γλυκιά και πολύτιμος μυρσίνη του Διοσκουρίδη
Ο αειθαλής θάμνος που στη χώρα μας είναι γνωστός και ως σμυρτιά και μερτιά!

thalia-https://botanologia.gr/myrtia-i-polytimos-myrsini-toy-dioskoyridi-mia-gnorimia-mesa-apo-tis-fotografies-tis/

πηγές και αναφορές:
https://en.wikipedia.org/wiki/Myrtus_communis
https://en.wikipedia.org/wiki/Myrtus
http://gardenoracle.com/images/myrtus-communis.html
https://selectree.calpoly.edu/tree-detail/myrtus-communis
http://gernot-katzers-spice-pages.com/engl/Myrt_com.html
https://el.wikipedia.org/wiki/Μυρτιά