Χρήση βοτάνων στην παραδοσιακή μας ιατρική

Η παραδοσιακή ιατρική είναι το άθροισμα των γνώσεων,
των δεξιοτήτων και των πρακτικών που βασίζονται στις θεωρίες,
τις πεποιθήσεις και τις εμπειρίες των γηγενών κατοίκων διαφορετικών πολιτισμών, εξηγήσιμες ή μη, που χρησιμοποιούνται για τη διατήρηση της υγείας, όπως στην πρόληψη,
στη διάγνωση,

στη βελτίωση ή στη θεραπεία σωματικών και ψυχικών ασθενειών. 
Ορισμένα συστήματα παραδοσιακής ιατρικής υποστηρίζονται από τεράστιους όγκους βιβλιογραφίας και αρχεία με τις θεωρητικές έννοιες και τις πρακτικές δεξιότητες, πολλά από τα οποία περνούν από γενιά σε γενιά μέσω της λεκτικής διδασκαλίας. 
Μέχρι σήμερα, σε ορισμένα μέρη του κόσμου, η πλειοψηφία του πληθυσμού συνεχίζει να βασίζεται στη δική του παραδοσιακή ιατρική για να καλύψει τις ανάγκες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. 
Όταν υιοθετείται εκτός της παραδοσιακής κουλτούρας της, η παραδοσιακή ιατρική αναφέρεται συχνά ως "συμπληρωματική και εναλλακτική ιατρική"
Μεταξύ άλλων, τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα συστήματα παραδοσιακής ιατρικής σήμερα περιλαμβάνουν την παραδοσιακή κινεζική ιατρική - TCM, 
την παραδοσιακή ινδική ιατρική - Ayurveda και την παραδοσιακή αραβική - Unani, ιατρική.
Αν και πολλά από τα παραδοσιακά ιάματα διαφέρουν ως προς τις θεραπευτικές τους αρχές, το θεωρητικό υπόβαθρο και οι σχετικές τεχνολογίες, συγκλίνουν σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Έτσι παρατηρούμε ότι ο φλοιός της ιτιάς ως βάση της ασπιρίνης είναι ένα από τα παραδείγματα για το πώς η φύση και η παραδοσιακή γνώση συνέβαλαν στη σύγχρονη ιατρική. 
Πάνω από 3 500 χρόνια πριν, ο φλοιός της ιτιάς χρησιμοποιήθηκε ως αναλγητικό και αντιφλεγμονώδες, από τους Σουμέριους και τους Αιγύπτιους, ως θεραπεία για τους πυρετούς και για να ανακουφίσει τον πόνο του τοκετού από τους αρχαίους Έλληνες γιατρούς. 
Μετά από δοκιμές, ανεπιτυχώς, πάνω από 240.000 ενώσεις για χρήση σε ανθελονοσιακά φάρμακα, η Κινέζα επιστήμονας Tu Youyou, επικεφαλής του Project 523 για να ανακαλύψει μια θεραπεία για την ελονοσία, στράφηκε στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική βιβλιογραφία για ενδείξεις. 
Εκεί, αυτή και η ομάδα της βρήκαν μια αναφορά στην Artemisia annua για τη θεραπεία των περιοδικών πυρετών. 
Το 1971, η ομάδα της Tu Youyou, απομόνωσε την αρτεμισινίνη/artemisinin, μια δραστική ένωση της  Artemisia annua που ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική στη θεραπεία της ελονοσίας. 

Η αρτεμισινίνη/artemisinin συστήνεται πλέον ως η πρώτη και δεύτερη γραμμή θεραπείας για την ελονοσία. 
Το 2015, η dr. Tu Youyou τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής για το έργο της για την ελονοσία, η οποία έχει σώσει εκατομμύρια ζωές.

Η Tu Youyou στράφηκε σε κινεζικά ιατρικά κείμενα από τις δυναστείες Zhou, Qing και Han για να βρει μια παραδοσιακή θεραπεία για την ελονοσία, εξάγοντας τελικά μια ένωση - την αρτεμισινίνη - που έχει σώσει εκατομμύρια ζωές. 

Όταν απομόνωσε το συστατικό που πίστευε ότι θα λειτουργούσε, προσφέρθηκε εθελοντικά να γίνει το πρώτο ανθρώπινο υποκείμενο. 

Είναι η πρώτη επιστήμονας της ηπειρωτικής Κίνας που έλαβε βραβείο Νόμπελ σε επιστημονική κατηγορία και το έκανε χωρίς διδακτορικό, πτυχίο ιατρικής ή εκπαίδευση στο εξωτερικό.

Σήμερα είναι γνωστό πως το 40% των φαρμακευτικών προϊόντων σήμερα προέρχονται από τη φύση και την παραδοσιακή γνώση, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων-ορόσημων: ασπιρίνη και
αρτεμισινίνη. 
Μια πιο προσεκτική ματιά σε αυτά τα φάρμακα αποκαλύπτει ότι οι επιστήμονες πίσω από αυτά έψαξαν την παραδοσιακή γνώση για να επιτύχουν τις πρωτοποριακές ανακαλύψεις τους.
Εκτός από την αψιθιά και τον φλοιό της ιτιάς, στην πιο γνωστή ομάδα βοτάνων και φυσικών ιαμάτων θα βρούμε τη ροζ μυρτιά/Catharanthus roseus
τον κράταιγο, όπως ο Crataegus laevigata, ο οποίος χρησιμοποιείται για να ενισχύσει την καρδιαγγειακή λειτουργία
τη δακτυλίτιδα/Digitalis purpurea, 
τον αστεροειδή γλυκάνισο/Illicium verum - Tamiflu - και 
τη διοσκορέα/Dioscorea mexicana, η οποία έχει μια εξαιρετικά μακρά ιστορία χρήσης ως φαρμακευτικό βότανο και αναφέρεται στη λαογραφία της Μεσοποταμίας, στο σύστημα Αγιουρβέδα της παραδοσιακής ινδικής ιατρικής, καθώς και 

στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική. 
Ενδιαφέρουσες συνταγές για τη χρήση βασικών βοτάνων στην παραδοσιακή θεραπευτική.
"Στην Ελλάδα, από αρχαιοτάτων χρόνων οι παραδοσιακές θεραπείες μεταφέρθηκαν από "στόμα σε στόμα" και αναπτύχθηκαν πολύ.

Ο τόπος ήταν "ευλογημένος" και πληθώρα βοτάνων τον σκέπαζαν από σε άκρη.

Ήταν όμως και ένας τόπος φτωχός σε πόρους, γεγονός που ανάγκασε τους κατοίκους του, για κάθε βοήθεια, να στρέφονται σε αυτόν και μόνο σε αυτόν.

Ο τόπος αυτός, τόσα χρόνια δεν πρόδωσε τους κατοίκους του!

Έτσι οι παραδοσιακές οικογένειες φρόντιζαν να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες τους σε φάρμακα από τον τόπο που ζούσαν. - "δεν θα ξεχάσω ΠΟΤΕ τη μάνα μου να σώζει, στην κυριολεξία, έναν παραδοσιακό κτίστη και το πόδι του, το οποίο είχε πλακώσει μια συστάδα πέτρες τεραστίου βάρους, με μία αλοιφή που έφτιαξε σε ΕΛΑΧΙΣΤΟ χρόνο, από τα λουλούδια/βότανα που είχε στην αυλή της"
Οι άνθρωποι του Ελλαδικού χώρου από αρχαιοτάτων χρόνων εφάρμοζαν σε καθημερινή βάση μπορώ να πω, την πρόληψη -σχεδόν όλα τα βράδια του χειμώνα έπιναν τσάι του βουνού,

χαμομήλι και φασκόμηλο, και όχι μόνο τη θεραπεία.

Δεν περίμεναν να αρρωστήσουν, για να πιούν τσάι,

χαμομήλι και φασκόμηλο,

να φάνε καρύδια,

αμύγδαλα,

μέλι,

σταφίδα,

κάστανα,

μανταρίνια,

πορτοκάλια ή τις φακές τους με μπόλικη ρίγανη, σκόρδο και δάφνη!

Δεν περίμενα να αρρωστήσουν για να κάνουν κάτι!!!

Αλλά και όταν πια αρρώσταιναν, γνώριζαν τους πρακτικούς τρόπους αντιμετώπισης και μόνο σε πολύ εξαιρετικές περιπτώσεις θα κατέφευγαν στον γιατρό της περιοχής και αν υπήρχε!!!
Η ρίγανη ήταν σε κάθε σπίτι, όπως και
το θυμάρι,

το φασκόμηλο,

το τσάι και το χαμομήλι, τα οποία αποτελούσαν τα βασικά ιαματικά βότανα και ήταν εκεί, φρουροί της υγείας τους!!!

Φρουροί της υγείας τους μαζί με το ελαιόλαδο, 

το λεμόνι, 

το κρασί,

το ξύδι,

τα φρέσκα φρούτα από τα δέντρα που είχαν στις αυλές τους,

τα άγρια χόρτα που μάζευαν από τα "χωράφια" και τα λαχανικά που έβγαζε ο κάθε τόπος στους αυτοσχέδιους και τόσο τακτοποιημένους λαχανόκηπους/περιβόλια που είχαν σχεδόν όλες οι οικογένειες - δεν θα ξεχάσω ποτέ τον λαχανόκηπο/περιβόλι της γιαγιάς μου!!!

Πόσο μαγικό τον έβλεπα με τα παιδικά μου μάτια!!!

και είχε στην άκρη του μια αυτοσχέδια λιμνούλα!!!

και χάζευα με τις ώρες τα καβουράκια!!!

και τι δεν είχε εκεί!!!

σκόρδα και κρεμμύδια και τις πρώτες ντομάτες της άνοιξης και μετά

μπάμιες,

κολοκυθάκια,

μελιτζάνες,

πιοπεριές,

φασολάκια,

αγγουράκια και το χειμώνα μπρόκολο,

κουνουπίδι και λάχανο!!!

το πεντανόστιμο λάχανο και οι λαχανοντολμάδες!!!

και δεν είχε το περιβόλι της γιαγιάς ντομάτες το χειμώνα, ούτε λάχανο/μάπα το καλοκαίρι.

Και τι δεν έφτιαχναν οι οικογένειες εκείνα τα χρόνια, που σήμερα μας φαντάζουν τόσο, μα τόσο μακρινά!!!

Πρώτα από όλα αποξήραναν όλα τους τα βότανα και τα αρτύματα για το χειμώνα, μετά

τα σιρόπια,

τα βάμματα,

τα λάδια, μαζί με τραχανάδες και χυλοπίτες και τουτουμάκια!!!

Τα αποξηραμένα βότανα δεν έλειπαν από σχεδόν κανένα σπίτι!!!

Ο τρόπος χορήγησης και χρήσης, γνωστός σε όλη την οικογένεια!!!

Τα βότανα που χρησιμοποιούσαν στην ελληνική παραδοσιακή θεραπευτική ήταν:

η ρίγανη

το θυμάρι,

το φασκόμηλο,

το χαμομήλι,
η αγγελική
το βαλσαμόχορτο,

το δεντρολίβανο,

ο δυόσμος - όλα τα σπίτια είχαν δυόσμο στις αυλές τους,
ο βασιλικός!!!

Και βέβαια το ξύδι,

το ούζο, 

το κρασί,

το τσίπουρο,

η ρακή!!!

Και βέβαια σε πολλά μέρη της Πελοποννήσου και σε κάποια νησιά του Ιονίου η περίφημα μαύρη σταφίδα!!!

Αυτό πολύτιμο προϊόν της ελληνικής Γης, που το έτρωγαν τα βράδια με καρύδια και αμύγδαλα!!! 

Και τι δεν ετοίμαζαν με όλα αυτά!!!

και η παράδοση η ελληνική μας λέει...
από την κουζίνα και το φαρμακείο της οικογένειας στην παράδοση της Μάνης:

αγριοράδικο και πικραλίδες σαλάτα, 
φασκόμηλο και πορτοκάλι στο χοιρινό, 
δεντρολίβανο στο κατσικάκι, 
το σερβίρισμα των ψαριών χωρίς λαδορίγανη; ΠΟΤΕ
θυμάρι, 
κεφτεδάκια χωρίς ρίγανη και μαϊντανό; ΠΟΤΕ
και ο βασιλικός, σε αντίθεση με τους Ιταλούς, στον αγιασμό και σαν έκφραση αγάπης και
προσφοράς και βέβαια στο δίσκο σερβιρίσματος του νερού και του καφέ,

συνήθως για έναν καλεσμένο ιδιαίτερης βαρύτητας,

σε ένα αγαπημένο πρόσωπο της οικογένειας,

στον ταξιδιώτη που μόλις επέστρεψε - αυτό ήταν μια ιεροτελεστία!!! - ένα κλαράκι βασιλικού δίπλα στο φλυτζάνι του καφέ ή στο πιατάκι με το γλυκό του κουταλιού!!!
-. στα κρυολογήματα πάντα τσάι του βουνού ή φασκόμηλο με μέλι και λεμόνι και χυμό φρεσκοστυμμένου πορτοκαλιού και ρόδια!!!

ρόδια, με τα οποία έκαναν σιρόπια/πετιμέζι ροδιού και σύκα,

και σταφύλια και πετιμέζι με σταφύλια!!!

-. στον πονόλαιμο γαργάρες με λεμόνι και αλάτι,

-. στους κοιλιακούς πόνους μαντζουράνα και χαμομήλι,

-. στη ναυτία και τη δυσπεψία, χυμό λεμονιού...

     συνεχίζεται...

κείμενο και επιμέλεια κειμένου:ntina/thalia - https://botanologia.gr/chrisi-votanon-stin-paradosiaki-mas-iatriki/