Herbal Medicine-Βοτανοθεραπεία Από την αρχαιότητα,τα βότανα εκτιμήθηκαν για τις αναλγητικές και θεραπευτικές τους ικανότητες. Σήμερα ένα ποσοστό περίπου 75% των φαρμάκων μας βασίζονται στις θεραπευτικές ιδιότητες των φυτών. Οι κοινωνίες μας, διά μέσου των αιώνων, ανέπτυξαν τις δικές τους παραδόσεις για να καταφέρουν να κατανοήσουν τα φαρμακευτικά φυτά και τις χρήσεις τους. Κάποιες από αυτές τις παραδόσεις και τις ιατρικές πρακτικές μπορεί να μας φαίνονται παράδοξες και μαγικές, ενώ κάποιες άλλες λογικές και ορθολογιστικές, όλες τους όμως είναι προσπάθειες να ξεπεραστούν οι ασθένειες και ο πόνος και στο τέλος-τέλος να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής. Αυτά με λίγα λόγια ορίζουν την βοτανοθεραπεία.
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Από τη χλωρίδα της Ελληνικής Γης. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Από τη χλωρίδα της Ελληνικής Γης. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Σάββατο 29 Μαρτίου 2025

Η λουνάρια/Lunaria annua "η νεράιδα του φεγγαριού"

Κάθε που έχουμε έκλειψη και βλέπω το φεγγάρι θυμάμαι τους αντιπροσώπους του στη Γη. 
Η λουνάρια/Lunaria annua είναι το βότανο του φεγγαριού και η νεράιδα του, που φέρνει ομορφιά, 
τύχη και χρήματα  στο σπίτι!
Στη γλώσσα των λουλουδιών, το φυτό αντιπροσωπεύει την τιμιότητα, 
τα χρήματα
και την ειλικρίνεια. 
Στη μαγεία, το πανέμορφο λουλούδι της ειλικρίνειας το θεωρούσαν προστατευτικό, καθώς, όπως έλεγαν,  κρατούσε μακριά τα τέρατα, ενώ παράλληλα συμβόλιζε και συμβολίζει τον πλούτο!
Σε ξόρκια για την ευημερία, με τους επίπεδους λοβούς του, που όταν είναι ώριμοι είναι ασημένιοι και μοιάζουν με νομίσματα, το θεωρούσαν το σύμβολο του πλούτου. 
Σε μια παλιά σωζόμενη συνταγή για μια αλοιφή για το "πέταγμα των μαγισσών", καταγεγραμμένη από τον Βαυαρό γιατρό Johannes Hartlieb γύρω στο 1440, στο βιβλίο του, η Lunaria αναφέρεται ως το βοτανικό συστατικό της αλοιφής, η ίδια αντιστοιχούσε αστρολογικά στο φεγγάρι και επομένως την συνέλεγαν κάθε Δευτέρα, ημέρα της σελήνης.
Ο Johannes Hartlieb έγραψε μια επιτομή για τα βότανα, ανάμεσα στο 1440 και το 1456.
Το βιβλίο του Harlieb διαθέτει 160 εικονογραφήσεις που πλαισιώνουν τις περιγραφές των φαρμακευτικών χρήσεων των βοτάνων και 
θεωρείται ότι είναι το μοναδικό πλήρως εικονογραφημένο βοτανολόγιο από την περίοδο των incunabula της γερμανικής ιστορίας. 
Εκτός από την αναπαραγωγή της φύσης, το βιβλίο περιλαμβάνει πρόσθετα κεφάλαια, από άγνωστη πηγή, σχετικά με τα φάρμακα, που προέρχονται τόσο από βότανα όσο και από ζώα. 
Επίσης, το βιβλίο  περιέχει και διάφορες απαγορευμένες τεχνικές, για δεισιδαιμονία και τη μαγεία, ανάμεσά τους και την παλαιότερη περιγραφή της αλοιφής για το "πέταγμα των μαγισσών"
Κάθε κεφάλαιο του, ακολουθεί ένα παραδοσιακό σύστημα βοτανικής ταξινόμησης που προέρχεται από τον Μεγάλο Έλληνα φιλόσοφο Θεόφραστο. 
Αρχικά το βότανο ονομάζεται και στη συνέχεια δίνονται πληροφορίες σχετικά με την τοποθεσία του και τις απαραίτητες συνθήκες για την ασφαλή φύλαξή του προς κατανάλωση. 
Αυτές οι λεπτομέρειες ακολουθούνται από περιγραφές της επίδρασής του στον οργανισμό και συνταγές για την προετοιμασία του. 
Έτσι, το λάχανο, όπως περιγράφουν λεπτομερώς οι Irmgard Müller και Michael Martin, συνταγογραφείται για τους πονοκεφάλους επειδή είναι δροσερό και υγρό και οι πονοκέφαλοι τρέχουν ζεστοί και ξηροί. 
Σε άλλο σημείο, αναφέρεται πως ο πόνος καταπολεμάται με τον πόνο, όπως στην περίπτωση της πρότασης του Hartlieb ότι οι πονόδοντοι πρέπει να τρίβονται με τσουκνίδα. 
Για τα ζώα χαρακτηριστικά, σε μια περιγραφή για τα ελάφια προτείνει να τρίβονται με Lepidium latifolium για να απομακρύνουν τα βέλη των κυνηγών. 
Το Peganum harmala,  μπορεί να μεταμφιεστεί σε σιτάρι και να ταΐσει τα πουλιά, τα οποία στη συνέχεια θα πέσουν από τον ουρανό σε κατάσταση σύγχυσης και μια δόση ξυδιού θα τα επαναφέρει γρήγορα στην πτήση.
Για τον μανδραγόρα, μια ρίζα που θεωρείται δυνητικά θανατηφόρα για όποιον τη συλλέγει, ο Konrad von Megenberg είχε προτείνει ότι οι μαγικές ιδιότητές της θα έπρεπε να κρατηθούν μυστικές από τους κοινούς θνητούς. 
Ο Johannes Hartlieb, που ο μελετητής Albrecht Classen τον αποκαλεί "έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς για τη μαγεία στον ύστερο Μεσαίωνα", προχωρεί ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια της συζήτησής του για το ιεροβότανο, γράφοντας ότι "όποιος γνωρίζει τα μυστικά του και αποκαλύπτει τις αρετές του ιεροβότανου θα υποστεί την οργή του Θεού"
Και έρχομαι πάλι στην λουνάρια

Με τους αποξηραμένους βλαστούς της διακοσμούσαν  τους εσωτερικούς χώρους για να προσελκύσουν την τύχη, συνήθεια που  πλέον έχει εγκαταλειφθεί. 
Τα πιο παλιά χρόνια μάζευαν το βότανα και έκαναν μικρές ανθοδέσμες για  "γούρι"  αλλά και γιατί έμενε αναλλοίωτο για χρόνια.
Και ναι, έλεγαν οι άνθρωποι των χωριών τότε, αν βρεις στο δρόμο σου το "γούρι"  δεν  το περιφρονείς!
Οι κοινές ονομασίες  του βοτάνου είναι πολλές και  κάποιες είναι  χαρακτηριστικές των ιδιοτήτων του.
Και καθώς οι άνθρωποι, από την αυγή της ιστορίας, απέδωσαν στα βότανα,
στα  φυτά και τα δέντρα  μυστικιστικές δυνάμεις  και συμβολισμούς που  διατηρούνται ακόμη μέσα στον κύκλο της ζωής, έτσι και για την λουνάρια! 
Τα μυστικά και " ιερά" νοήματα των βοτάνων και των λουλουδιών πέρασαν από γενιά σε γενιά μέχρι τη  σύγχρονη εποχή, αν και σήμερα είναι πολύ λίγοι αυτοί που κατανοούν πραγματικά τις ιδιότητες και τις δράσεις των, οι περισσότεροι τις επαναλαμβάνουν μηχανιστικά όπως και τα έθιμα.
Η λουνάρια  είναι  ετήσιο φυτό από την οικογένεια  της μουστάρδας/Brassicaceae 
του γένους Lunaria με
binomial name - Lunaria annua L.
Ευδοκιμεί  στα σκιερά σημεία των δασών συνήθως στις ημιορεινές περιοχές, σε υγρά  και  ασβεστούχα εδάφη, αλλά και καλλιεργείται στους κήπους για τα όμορφα άνθη της. 
Είναι αυτοφυής στη Μεσόγειο και τη ΝΔ Ασία, και  έχει πολιτογραφηθεί σε όλη την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. 
Τα φυτά ανθίζουν από τον Απρίλιο και τα  άνθη τους έχουν σχήμα σταυρού σε όμορφο  μωβ-λιλά χρώμα και είναι  άοσμα, αν και  υπάρχουν  ποικιλίες  με λουλούδια αρωματικά, η πολυετής ποικιλία  Lunaria Rediviva  έχει λευκά άνθη.
Τα άνθη είναι διατεταγμένα σε τσαμπιά, και  χρησιμοποιούνται  συχνά σαν διακοσμητικά στις ανθοδέσμες.
Αργά το καλοκαίρι, οι  επίπεδοι ημιδιαφανείς λοβοί  που συμβολίζουν τα χρήματα, αντικαθιστούν τα όμορφα λουλούδια.
...εκείνα τα παλιά χρόνια στην κουζίνα...
Τα φρέσκα φύλλα και τα  βλαστάρια τα ανακάτευαν  ωμά σε σαλάτες ή τα μαγείρευαν με άλλα λαχανικά. 
Τα λουλούδια τα χρησιμοποιούσαν για να δώσουν εντυπωσιακό χρώμα στις πράσινες  σαλάτες, στο λευκό ξύδι και τις κρέμες στη ζαχαροπλαστική.
Οι ρίζες μαγειρεύονταν με πολλούς τρόπους  όπως και της σκορτσονέρα, με άλλα λαχανικά, ή και τηγανίζονταν ή αφού τις έβραζαν τις ανακάτευαν με πατάτες και καρότα.
Τους σπόρους τους έκαναν σάλτσα  σε αντικατάσταση των σπόρων της μουστάρδας!
                   Κείμενο και επιμέλεια κειμένου:ntina/thalia

Κυριακή 19 Μαρτίου 2023

Από τη χλωρίδα της ελληνικής γης : Ecballium elaterium/ πικραγγουριά

...Ο καρπός είναι πολύ ευαίσθητος και με το παραμικρό άγγιγμα σκάει σαν μικρή βόμβα και εκτινάσσει τα σπέρματα μακριά, δηλαδή τα "εκβάλλει ως ελατήριο".
...Φυτό δηλητηριώδες με χρήσεις στη λαϊκή ιατρική.
...Το βότανο δεν πρέπει να χρησιμοποιείται παρά μόνο σε επείγουσες περιπτώσεις και υπό την επίβλεψη ειδικού γιατρού, ενώ πάντα πρέπει να χρησιμοποιείται με τη μέγιστη προσοχή.
thalia/botanologia.gr

Σάββατο 18 Μαρτίου 2023

Από τη χλωρίδα της Ελληνικής Γης - κρόκος/Crocus cartwrightianus

Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά/Plantae
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα/Magnoliophyta
Ομοταξία: Μονοκοτυλήδονα/Liliopsida
Τάξη: Ασπαραγώδη/Asparagales
Οικογένεια: Ιριδoειδή/Iridaceae
Γένος: Κρόκος/Crocus L.
Είδος: Crocus  cartwrightianus
Διωνυμικό όνομα
Crocus cartwrightianus/Κρόκος του Καρτράιτ
Ο κρόκος cartwrightianus είναι ο υποτιθέμενος άγριος πρόγονος του καλλιεργούμενου στείρου τριπλοειδούς Crocus sativus/σαφράν, τον κρόκο της Κοζάνης.
Πιθανότατα εμφανίστηκε πρώτα στην Κρήτη. 
Μια προέλευση στη Δυτική ή Κεντρική Ασία, αν και συχνά ύποπτη, έχει απορριφθεί από τη βοτανική έρευνα.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι το φυτό αυτό καλλιεργήθηκε στην αρχαία Κρήτη τουλάχιστον από την Μέση Μινωική Εποχή, όπως παρουσιάζεται από την τοιχογραφία με τίτλο "Οι Κροκοσυλλέκτριες", του 16ου π.Χ. αιώνα που βρέθηκε στο Ακρωτήρι της Θήρας, που απεικονίζει δύο γυναίκες να συγκεντρώνουν άνθη κρόκου.
read more:botanologia.gr

Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2022

Από τη χλωρίδα της Ελληνικής Γης - Reseda alba

Η Reseda alba/ρ
εζεντά είναι ένα εντυπωσιακό μονοετής ή διετής φυτό, της οικογένειας των Resedaceae, που εμφανίζεται σε ολόκληρη την περιοχή της μεσογείου. 
Αναπτύσσεται σε δρόμους, 
σε σκουπιδότοπους, 
σε ξηρό, 
βραχώδες έδαφος, 
θα την δούμε διάσπαρτη σε λιβάδια, 
σε χέρσα καλλιεργούμενα χωράφια αλλά επίσης εμφανίζεται σε αμμώδεις παραλίες.
Έχει ισχυρό όρθιο, αυλακωτό, διακλαδιζόμενο, βλαστό με χρώμα ανοικτό-πράσινο, με ύψος από 30 εκατοστά έως και ένα μέτρο. 
Ως μελισσοκομικό φυτό, οι μέλισσες το αγαπάνε πολύ και παίρνουν κυρίως γύρη από το άνθος.
Τα άνθη της ρεζεντάς είναι πολύ αρωματικά και χρησιμεύουν σε ανθοδέσμες και διακοσμήσεις, ενώ το αιθέριο έλαιο που εξάγεται από αυτά στην παρασκευή αρωμάτων. 
Στη βικτωριανή Αγγλία ήταν πολύ συνηθισμένο να καλλιεργείται σε γλάστρες και ζαρντινιέρες παραθύρου για να αρωματίζει τον αέρα των πόλεων. 
Επίσης η ρεζεντά είχε κατά την αρχαία ρωμαϊκή εποχή και ιατρικές χρήσεις, ως ηρεμιστικό και για την περιποίηση εκδορών. 
Το υπέργειο τμήμα του φυτού  στην λαϊκή ιατρική το χρησιμοποιούσαν ως επουλωτικό, καταπραϋντικό, 
χαλαρωτικό, 
διουρητικό και εφιδρωτικό. 
Σήμερα η θεραπευτική της χρήση είναι περιορισμένη, ωστόσο η τριμμένη ρίζα της αποτελεί κοινό αρωματικό στην βιομηχανία τροφίμων καθώς και ως βαφή κίτρινου χρώματος.
Η κίτρινη βαφή εξαγόταν από τις ρίζες του είδους Reseda luteola ήδη από το 1000 π.Χ. περίπου, μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα.
Ειδικά στην Ελλάδα, από αρχαιοτάτων χρόνων η βαφή της ρεζεντά ήταν η πιο φημισμένη, στην δε Κέρκυρα ακόμα και το ίδιο το φυτό, η Reseda luteola αποκαλείται "άγρια βαφή".
Ο Κάρολος Δαρβίνος χρησιμοποίησε το είδος Reseda odorata στις μελέτες του για τα αυτογονιμοποιούμενα φυτά, κάτι το οποίο κατέγραψε στο έργο του The Effects of Cross and Self-Fertilisation in the Vegetable Kingdom (1876).
Ο δε αστεροειδής 1081 Reseda/ρεζεντά, που ανακαλύφθηκε το 1927, πήρε το όνομά του από το φυτό αυτό.
Και ας θυμηθούμε και ένα παλιό τραγουδάκι που κλείνει με τους στοίχους:
Κακιά μου Ρεζεντά, αφού πια ξεχασμένα όλα ειν’ για σένα,
τη δική μου ωιμέτη φλόγα Ρεζεντά, το ποτήρι θα σβήσει
κι άντε αλλού να βρεις μεθύσι Ρεζεντά, Ρεζεντά....
και τραγούδησε ο Ορέστης Μακρής και η Ελίζα Μαρέλλι, που το κοινό τη βάπτισε Ρεζεντά και την αγάπησε για τη φωνή της, 
τη λάτρεψε για την ερμηνεία της, 
την εκτίμησε  για το ύφος της.
Αν η Βέμπο πέρασε στην Ιστορία ως η τραγουδίστρια της νίκης, η Ελίζα Μαρέλλι γράφει Ιστορία ως η τραγουδίστρια της ψυχής" είπαν...
     Η ελληνική χλωρίδα, εκτός από το είδος Reseda alba, περιλαμβάνει και τη Reseda luteola, τη Reseda phyteuma, 
τη Reseda jacquinii,
τη  Reseda odorata.
τη Reseda arabica,  
τη Reseda tymphaea και τη Reseda lutea.

floracreta

Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2022

Από τη χλωρίδα της ελληνικής γης - Erythronium dens-canis

Το όνομα Erythronium/Ερυθρόνιο προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη ἐρυθρός/κόκκινος, που αναφέρεται στα κόκκινα άνθη του.
Μπορεί να φαίνεται σαν ανεμοδαρμένο, έτσι όπως γυρίζουν τα πέπαλά του προς τα πίσω, όμως στην πραγματικότητα χρειάζεται να το λούσει ο ήλιος για να πάρει αυτή, την κανονική του μορφή, θυμίζοντας εκείνο το μύθο που ο βοριάς και ο ήλιος μάλωναν για το ποιος μπορεί να πάρει την κάπα του βοσκού.
Από όλα τα καθιερωμένα είδη, τα περισσότερα ζουν στη Βόρεια Αμερική, μόνο έξι είδη απαντώνται στην Ευρώπη και την Ασία.
Το Erythronium dens-canis L. είναι το μόνο είδος του γένους Erythronium που βρίσκεται αυτοφυές στην κεντρική και νότια Ευρώπη και την Ασία. 
Τα υπόλοιπα, λίγο περισσότερα από 20, είδη βρίσκονται στη βόρεια Αμερική. 
Στην Ελλάδα έχει εντοπιστεί στο Φαλακρό, 
τον Όρβηλο, 
το Παπίκιο, 
σε περιοχές της Ροδόπης.
Ανάλογα με το υψόμετρο, ανθίζει από το Φεβρουάριο μέχρι την αρχή του Ιούνη.  
Το όνομα του είδους dens-canis σημαίνει δόντι του σκύλου, κυνόδοντας. 
Στη βιβλιογραφία αναφέρεται ότι το όνομα αυτό του δόθηκε για το σχήμα του μακρόστενου βολβού του, αν και ο τρόπος που προβάλλουν οι στήμονες και ο στύλος του άνθους ανάμεσα από τα πέπαλα, θυμίζουν ίσως περισσότερο ένα μυτερό δόντι. 
Ένα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του Erythronium dens-canis είναι τα φύλλα του που φέρουν ανοιχτόχρωμα ή καφέ μπαλώματα. 
Έχει προταθεί ότι το σχέδιο αυτό λειτουργεί ως καμουφλάζ που προστατεύει το φυτό από τους φυτοφάγους θηρευτές του, ενώ τα ανοιχτόχωμα-ασημένια μπαλώματα ανακλούν το φως, προσελκύοντας ίσως έτσι τους επικονιαστές του φυτού.
Ήδη από τις αρχές του 17ου αιώνα άρχισε να καλλιεργείται ως καλλωπιστικό στους κήπους της Ευρώπης, καθώς πρόκειται για ένα πολύ ελκυστικό φυτό, μαζί με άλλα είδη αυτοφυή της Αμερικής και διάφορα τεχνητά υβρίδια. 
όπου και αν το συναντήσετε, θαυμάστε το, φωτογραφίστε το, αλλά μην το κόψετε, είναι κρίμα να μειώνεται ο πληθυσμός ενός πανέμορφου φυτού/λουλουδιού, ίσως τοπικά άφθονου, αλλά με τόσο περιορισμένη εξάπλωση στην Ελλάδα. 


Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2022

Από τη χλωρίδα της ελληνικής γης - Ramonda nathaliae

Η Ramonda nathaliae είναι ένα ενδημικό φυτό των κεντρικών Βαλκανίων από την οικογένεια των Gesneriaceae.
Είναι η υποτροπική χλωρίδα της Ευρώπης και της Μεσογείου, πιθανότατα αφρικανικής προέλευσης. 
Μοιάζει πολύ με το φυτό Ramonda serbica, το οποίο θεωρείται ότι διαχωρίστηκε από το είδος Ramonda nathaliae σε ανεξάρτητο είδος κατά τη διάρκεια του Τριτογενούς.
Ανακαλύφθηκε από τον γιατρό Sava Petrović, της αυλής του βασιλιά Milan Obrenovć, σε γκρεμούς στη Jelašnica, στην περιοχή της Niš.
Ο Pančić περιέγραψε αυτό το είδος και Το όνομά της το πήρε προς τιμήν της βασίλισσας Natalija.
Η Ramonda nathaliae ένα φυτό ιδιαίτερου βοτανικού ενδιαφέροντος, ανήκει στην οικογένεια των Gesneriaceae, μια οικογένεια τροπικών κατά βάση φυτών. 
Στην Ευρώπη εκπροσωπείται από 5 είδη, τα τέσσερα από τα οποία εμφανίζονται στα Βαλκάνια και την Ελλάδα. 
Η ιδιαιτερότητα των ευρωπαϊκών Gesneriaceae έγκειται στο γεγονός ότι αποτελούν υπολείμματα μιας παλαιότερης γεωλογικής περιόδου, κατά την οποία το κλίμα ήταν θερμότερο και υγρότερο και έτσι ευνοούσε τη μεγαλύτερη εξάπλωση αυτών των ειδών, ενώ στις μέρες μας η εξάπλωσή τους είναι πολύ περιορισμένη. 
Μοίαζει πολύ με τον έτερο εκπρόσωπο του γένους, τη γνωστότερη Ramonda  serbica, αλλά διαφέρει μορφολογικά στα φύλλα, τα οποία είναι σχετικά φαρδύτερα, ρομβοειδή έως ανίθετα ωοειδή, με μικρότερα και περισσότερο κανονικά, μυτερά δόντια στα άκρα. 
Διαφέρει επίσης η εξάπλωση και το είδος των βιοτόπων τους οποίους προτιμούν. 
Συγκεκριμένα, η Ramonda nathaliae έχει μικρότερη εξάπλωση. 
Υπάρχει στην κεντρική βόρεια Ελλάδα - Βέρμιο, Βόρας, Πίνοβο, Τζένα, Πάικο, είναι αρκετά κοινή στις κοιλάδες των ποταμών της κεντρικής FYROM  και επανεμφανίζεται σε μια μικρή περιοχή της Ν.Α. Σερβίας, όπου συμβιώνει με τη Ramonda  serbica. Φύεται σε σκιερές βραχώδεις ρωγμές, αλλά γενικά σε πιο ανοιχτούς, ξηρούς και θερμούς βιοτόπους από τη Ramonda  serbica, σε μια ποικιλία υποστρωμάτων και υψόμετρο από 700 έως 1800 μ. 
Τη βρήκαμε στο φαράγγι του Ράμνο Μπορ. 
Ανθίζει Μάιο και Ιούνιο. 
Προστατεύεται από το Π.Δ. 67/81 και περιλαμβάνεται στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών που καταχωρήθηκαν για τις περιοχές του δικτύου «ΦΥΣΗ 2000».

Πέμπτη 17 Νοεμβρίου 2022

Από τη χλωρίδα της Ελληνικής Γης - Verbena officinalis

Σταυροβότανο, 
ιεροβότανο, 
γοργογιάνι
"Εγώ 'μαι χόρτο του Θεού με λένε Γοργογιάνι,
 κι όποιος με βράσει και με πιει όπου πονεί θα γιάνει"
Πολυετές φυτό, με άνθη σε στάχεις, που ελαφρά μωβίζουν. 
Φύεται μέχρι την ορεινή ζώνη. 
Κατά την Αρχαιότητα το θεωρούσαν ιερό βότανο. 
Δρα ως αντιπυρετικό, τονωτικό των νεύρων, διεγερτικό για το συκώτι και λέγετε πως καθαρίζει το ουροποιητικό σύστημα. 

Παρασκευή 28 Οκτωβρίου 2022

Από τη χλωρίδα της Ελληνικής Γης - Tulipa australis

Χλωρίδα της Ελληνικής Γης - το σύνολο των φυτών που αυτοφύονται σστη χώρα μας.
Η Tulipa australis Link είναι η πιο κοινή από τις τουλίπες της χώρας μας.
Εμφανίζεται σε υπαλπικά λιβάδια, 
θαμνώνες, 
πτεριάδες, 
πετρώδεις θέσεις σε ανοίγματα δάσους, ξηρές βραχώδεις πλαγιές και σάρες, αδιαφορώντας για το γεωλογικό υπόστρωμα.
Συνήθως βρίσκεται σε υψόμετρο από 1100 έως 2200 μ., αν και πολλές φορές κατέρχεται χαμηλότερα.
Η γεωγραφική της κατανομή είναι κυρίως υπομεσογειακή, περιλαμβάνοντας τη Ν. Ευρώπη, τη ΒΔ Αφρική και τη Μικρά Ασία έως τον Καύκασο.
Στην Ελλάδα εμφανίζεται στα βουνά της ηπειρωτικής χώρας, συμπεριλαμβανομένης και της Πελοποννήσου καθώς και στα νησιά Νάξο και Θάσο.
Ορισμένοι συγγραφείς την κατατάσσουν ως υποείδος της T. sylvatica, αλλά η Persson (1991) υποστηρίζει ότι η τελευταία διαφέρει σημαντικά σε μορφολογικούς χαρακτήρες, βιότοπο και χρωμοσωμικό αριθμό. 
Όπως και όλα τα υπόλοιπα είδη του γένους, η T. australis περιλαμβάνεται στο Π.Δ. 67/81 «Περί προστασίας της αυτοφυούς Χλωρίδος και Άγριας Πανίδος και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και Ελέγχου της ερεύνης επ’ αυτών.»
Οι τουλίπες συνδέονται με μία από τις εντυπωσιακότερες περιπτώσεις ραγδαίας οικονομικής ανάπτυξης οφειλόμενης σε φυτό.
Το παράξενο όμως είναι ότι σε αντίθεση με άλλα φυτά που χρησιμοποιήθηκαν είτε ως τροφή είτε ως πρώτη ύλη για τη βιομηχανία, οι τουλίπες προορίζονταν καθαρά και μόνο για καλλωπιστική χρήση.
Η αρχή αυτής της βιομηχανίας φαίνεται να γίνεται στην Ολλανδία του 16ου αιώνα με την εισαγωγή βολβών τουλίπας από κάποιο άγνωστο είδος προερχόμενο από την επικράτεια της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Οι Ολλανδοί, μαγεμένοι από τα χρώματα της τουλίπας, επιδόθηκαν σε έναν αγώνα συνεχούς εξέλιξης και διασταύρωσης των φυτών με σκοπό τη δημιουργία όλο και πιο εντυπωσιακών σε μέγεθος και χρωματισμό λουλουδιών.
Σε αυτό μάλιστα, βρήκαν έναν απρόσμενο σύμμαχο, τον ιό TBV που προσβάλλει τα φυτά δημιουργώντας ανοιχτόχρωμες λωρίδες στα πέταλα! 
Η κατοχή και επίδειξη εντυπωσιακών τουλιπών έγινε μέτρο οικονομικής ευμάρειας και κοινωνικού στάτους.
Οι τιμές ανέβαιναν γρήγορα και ορισμένοι βολβοί έφθασαν να ανταλλάσσονται με ολόκληρα στρέμματα χωραφιών. 
Όλη αυτή η κατάσταση έμεινε γνωστή ως "τουλιπομανία".
Η αγορά όμως κάποια στιγμή έφτασε σε κορεσμό και στα μέσα του 17ου αιώνα οδηγήθηκε σε κατάρρευση, με την κυβέρνηση να αναγκάζεται να παρέμβει για να προλάβει κοινωνικές αναταραχές.*
Παρά την αρχική αμετροεπή συμπεριφορά τους, οι Ολλανδοί έχουν ακόμη μια θέση στην καρδιά τους για τις τουλίπες.
Η Ολλανδία είναι η πρώτη χώρα παγκοσμίως σε παραγωγή και εξαγωγές δρεπτών ανθέων και βολβών τουλίπας.