Γιατί έχουμε αλλαγή της ώρας και ποιες οι επιπτώσεις της στους κιρκάδιους ρυθμούς μας και κατ' επέκταση στην υγεία μας.

…και να πάλι η θερινή ώρα, η οποία αντίκειται στους κιρκάδιους ρυθμούς των ανθρώπων!
Την ιδέα συνέλαβε ο Benjamin Franklin το 1784 και θεωρήθηκε ένας πονηρός τρόπος για την λιγότερη κατανάλωση κεριών.
Ο Sir Arthur Conan Doyle το ενέκρινε. 
Ο Winston Churchill έκανε καμπάνια στην προεκλογική του εκστρατεία γι' αυτό. 
Ο Kaiser Wilhelm την χρησιμοποίησε πρώτος. 
Ο Woodrow Wilson και Franklin Roosevelt πήγαν στον πόλεμο με αυτήν, για να εκμεταλλευτούν περισσότερο το φως της ημέρας.
Και ξεκινά η θερινή ώρα στη Γερμανία το 1916.
Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου ήταν ένας τρόπος για να εξοικονομηθούν ενεργειακοί πόροι όπως ο άνθρακας, χρησιμοποιώντας λιγότερα ηλεκτρικά φώτα και λιγότερη θέρμανση τα πιο ελαφριά βράδια και να είναι τα άτομα πιο παραγωγικά
Και γενικά, εκτός από τα κεριά, αρχική πρόθεση της μετακίνησης της ώρας κατά μία ώρα ήταν η εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας και βέβαια κανένας από τους "ειδικούς" δεν ασχολήθηκε και δεν μελέτησε τις επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία!
Και από τότε μέχρι σήμερα, κάθε άνοιξη, τα ρολόγια πάνε μπροστά και κάθε φθινόπωρο πάνε πίσω. 

Μια κατακόρυφη ράβδος μεγάλου μήκους στερεωμένη στο έδαφος ρίχνει μια σκιά οποιαδήποτε αίθρια ημέρα. 

Σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή της ημέρας η σκιά αυτή θα δείχνει ακριβώς προς τον βορρά ή προς τον νότο, ή θα εξαφανίζεται όταν και εάν ο Ήλιος βρίσκεται στο ζενίθ. 

Η στιγμή αυτή ονομάζεται αληθινή [τοπική] μεσημβρία (ή αληθής μεσημβρία), και αντιστοιχεί σε αληθινό ηλιακό χρόνο ή αληθή ηλιακή ώρα 12:00.

Το βιβλίο Saving the Daylight εξερευνά για πρώτη φορά την αμφιλεγόμενη ιστορία αυτής της απατηλά απλής προσπάθειας ρύθμισης των ωρών του ηλιακού φωτός. 
Καθ' όλη τη διάρκεια της εκπληκτικά αμφιλεγόμενης ιστορίας της, με τις πολλές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μας, η θερινή ώρα έχει υποστηριχθεί ότι επηρεάζει μια μεγάλη ποικιλία διαφορετικών και συχνά απροσδόκητων τομέων, συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών πρακτικών, 
των αθλητικών αποτελεσμάτων, 
της εγκληματικότητας στους δρόμους και πολλών άλλων, κάποτε απροσδόκητων πτυχών της καθημερινής ζωής.
Όσον αφορά τον κιρκάδιο ρυθμό, πρέπει να γνωρίζουμε πως όταν λέμε κιρκάδιος ρυθμός αναφερόμαστε στην εσωτερική οργάνωση βιοχημικών διεργασιών στο σώμα μας, που ακολουθεί έναν κύκλο περίπου 24 ωρών και ρυθμίζει πολλές πτυχές της συμπεριφοράς και της φυσιολογίας μας.
Οι κιρκάδιοι ρυθμοί μας παράγονται από σύνολα γονιδίων και πρωτεϊνών μέσα στο σώμα μας που παρουσιάζουν ρυθμική δραστηριότητα και είναι στην κυριολεξία τα ρολόγια σώματός μας!
Η διαταραχή του κιρκάδιου κύκλου έχει συνδεθεί με πολλές ασθένειες όπως μεταβολικό συνδρόμου, 
παχυσαρκία, 
καρδιαγγειακή νόσο, 
εντερική δυσβακτηρίωση, 
φλεγμονώδη νόσου του εντέρου, 
νευροεκφυλιστική νόσο και καρκίνο.
Μέχρι σήμερα, η αλλαγή της ώρας εξακολουθεί να συζητείται έντονα, όχι μόνο από τους απλούς πολίτες αλλά και από ειδικούς σε θέματα υγείας και οικονομολόγους.
Η ιδέα ήταν ότι οι άνθρωποι θα πήγαιναν για ύπνο μια ώρα νωρίτερα!
Ωστόσο, το ερώτημα είναι αν, στην εποχή μας με τις σύγχρονες μεθόδους φωτισμού, η αλλαγή της ώρας εξοικονομεί πράγματι ενέργεια ή μήπως τελικά μαζί με την υγεία μας βλάπτει και την οικονομία.
Οι συζητήσεις επί του θέματος τα τελευταία χρόνια είναι έντονες!
Στις Ηνωμένες Πολιτείες πληθώρα συσσωρευμένων στοιχείων δείχνουν ότι η οξεία μετάβαση από την κανονική ώρα στη θερινή ώρα ενέχει σημαντικούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένου του αυξημένου κινδύνου εμφάνισης δυσμενών καρδιαγγειακών επεισοδίων,
διαταραχών της διάθεσης και θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων. 
Την ίδια θέση έχει και η γερμανική λέσχη αυτοκινήτου ADAC, η οποία αναφέρει ότι ο αριθμός των συγκρούσεων μεταξύ αυτοκινήτων και ζώων αυξάνεται γύρω από την αλλαγή της ώρας. Σύμφωνα με μελέτη του 2020 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Current Biology, τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα αυξάνονται κατά 6% μετά την αλλαγή της ανοιξιάτικης ώρας
Και παρόλο που οι χρόνιες αρνητικές επιπτώσεις της θερινής ώρας δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς, πολλοί επιστήμονες επί του θέματος, επισημαίνουν πως η θερινή ώρα δεν είναι ευθυγραμμισμένη με την ανθρώπινη κιρκαδική βιολογία - γεγονός που, λόγω των επιπτώσεων του καθυστερημένου φυσικού κύκλου φωτός/σκοταδιού στην ανθρώπινη δραστηριότητα, οδηγεί σε αποπροσανατολισμό του κιρκαδίου, ο οποίος έχει συσχετιστεί σε  μελέτες με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, 
μεταβολικό σύνδρομο και άλλους κινδύνους για την υγεία. 
Ως εκ τούτου, η θέση της Αμερικανικής Ακαδημίας Ιατρικής του Ύπνου είναι ότι αυτές οι εποχιακές αλλαγές της ώρας πρέπει να καταργηθούν υπέρ της σταθερής, εθνικής, ετήσιας κανονικής ώρας.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δημοσίευσε τον Δεκέμβριο ότι ήθελε να καταργήσει τη θερινή ώρα

Ο υπουργός Εξωτερικών του Μάρκο Ρούμπιο αποκάλεσε επίσης "ανόητο" το τελετουργικό της αλλαγής ώρας δύο φορές το χρόνο.

Από την πλευρά τους οι επιστήμονες και οι κοινότητες, καθώς και οι ειδικοί στον ύπνο, προτείνουν στην πραγματικότητα την κατάργηση της θερινής ώρας.

Σήμερα, η αλλαγή ώρας γίνεται κυρίως στην Ευρώπη, την Αμερική ή σε τμήματα της Αυστραλίας. 

Η κατάργηση της θερινής ώρας έχει ήδη υιοθετηθεί σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης 

της Ρωσίας, 

του Αζερμπαϊτζάν, 

της Τουρκίας,

της Ουρουγουάης και της Συρίας, κατά την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με το Pew Research Center, το οποίο επισημαίνει ότι μόνο το ένα τρίτο των χωρών παγκοσμίως εξακολουθεί να τηρεί την πρακτική, οι περισσότερες από αυτές στην Ευρώπη.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η κατάργηση της αλλαγής ώρας συζητείται εδώ και πολλά χρόνια. 

Το 2018, η ΕΕ διεξήγαγε μια ανοιχτή διαβούλευση για τους πολίτες των τότε 28 κρατών μελών της, πριν από την επίσημη έξοδο της Βρετανίας. 

Σχεδόν 4 εκατομμύρια άνθρωποι υποστήριξαν την κατάργηση της θερινής ώρας, με αποτέλεσμα η ΕΕ να υποβάλει πρόταση και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να την υποστηρίξει τον επόμενο χρόνο, όπου σύμφωνα με την πρόταση οι επιμέρους χώρες θα μπορούν να επιλέξουν αν θα διατηρούν τη θερινή ή την κανονική/χειμερινή ώρα.
Ο προγραμματισμένος τερματισμός επρόκειτο να γίνει το 2021, αλλά λόγω της πανδημίας και των διαφωνιών μεταξύ των κρατών μελών, η απόφαση αναβλήθηκε επ' αόριστον.
Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, το θέμα της αλλαγής της ώρας θα συζητηθεί εκ νέου το 2026. 
Μέχρι τότε, θα συνεχιστεί.

Ο αληθινός Ήλιος είναι ο πραγματικός Ήλιος όπως τον βλέπει ένας παρατηρητής ευρισκόμενος στην επιφάνεια της Γης.

Ο αληθινός ηλιακός χρόνος ή αληθινή ηλιακή ώρα βασίζεται στην αληθινή κίνηση του πραγματικού Ήλιου. 

Βασίζεται στην έννοια της αληθινής ηλιακής ημέρας, που είναι το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο διαδοχικών επιστροφών του Ήλιου στον ουράνιο μεσημβρινό του συγκεκριμένου τόπου.

Η αληθινή ηλιακή ώρα είναι αυτή που δείχνουν τα ηλιακά ωρολόγια, και αυτά πάλι όχι με μεγάλη ακρίβεια.

Τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει σχετικά. 
Τα επιχειρήματα όμως υπέρ της κατάργησης της θερινής ώρας και της διατήρησης της κανονικής ώρας καθ' όλη τη διάρκεια του έτους είναι ισχυρότατα και στα οποία συμφωνούν όλο και περισσότεροι ειδικοί!
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η αλλαγή των ρολογιών δύο φορές το χρόνο είναι σαν να δίνεται σε ολόκληρο τον πληθυσμό ένα μικρό jet lag που επηρεάζει την ψυχική μας κατάσταση, ειδικά την επόμενη μέρα.
Στην πραγματικότητα, ο ερευνητής ύπνου και ονείρων Charlie Morley είπε ότι υπάρχουν "συντριπτικά" στοιχεία για τα προβλήματα υγείας που μπορεί να προκαλέσει αυτή η κατάσταση!
"Αυτό που δείχνει η έρευνα είναι η τεράστια επίδραση στο σώμα και το μυαλό, μόνο αυτή η επιπλέον ώρα", είπε ο κ. Morley στο Sky News.
Ένας άλλος ειδικός από το 2016 στη Φινλανδία διαπίστωσε ότι υπήρχαν 8% περισσότερες εισαγωγές στα νοσοκομεία για τον πιο συνηθισμένο τύπο εγκεφαλικού επεισοδίου τις δύο ημέρες μετά τη στροφή στη θερινή περίοδο!
Οι ερευνητές σημειώνουν επίσης ότι όσοι υποφέρουν από εγκεφαλικά και καρδιακά επεισόδια ήταν πιθανό να διατρέχουν ήδη υψηλότερο κίνδυνο.
Μια μελέτη που επικαλείται το Αμερικανικό Ίδρυμα Καρδιάς διαπίστωσε ότι σημειώθηκε αύξηση 24% στα καρδιακά επεισόδια την επόμενη ημέρα από τη μετάβαση στη θερινή ώρα - ενώ το αντίθετο αποτέλεσμα έχει εντοπιστεί το φθινόπωρο, όταν τα ρολόγια επιστρέφουν στην κανονική ώρα.
Η δε την ειδική στη biochronology, dr.Alena Sumova, DSc., καθηγήτρια και επικεφαλής του Εργαστηρίου Βιολογικών Ρυθμών στο Ινστιτούτο Φυσιολογίας της Τσεχικής Ακαδημίας Επιστημών, είχε δηλώσει σε συνέντευξή της το 2019, όταν η ΕΕ είχε συμφωνήσει να καταργήσει την εναλλασσόμενη ώρα, πως η βέλτιστη και η καλύτερη επιλογή για τους ανθρώπους είναι να διατηρείται η χειμερινή ώρα όλο το χρόνο, δηλαδή η κανονική ώρα για να είμαστε ακριβείς, διότι η επιλογή της  εναλλασσόμενης ώρας δεν συνάδει με τους κιρκάδιους ρυθμούς των ανθρώπων, η δε  θερινή ώρα, είναι ότι καταστροφικότερο για την ανθρώπινη υγεία!
Το πρωινό φως είναι σημαντικό για το σώμα και το εσωτερικό ρολόι προσαρμόζεται στην ηλιακή ώρα, στην ώρα της ημέρας. 

Εν κατακλείδι, κάποιοι επιμένουν πως η αλλαγή της ώρας ήταν απλώς ένα ψευτοεφεύρημα των ανεπτυγμένων και νεόπλουτων κρατών στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, γι αυτό και μετέπειτα προγραμμάτισαν όλους τους υπολογιστές και τα τηλέφωνα να αλλάζουν αυτομάτως!

κείμενο και επιμέλεια κειμένου: ntina/thalia

              πηγές πληροφόρησης:
https://www.independent.co.uk/life-style/clocks-go-forward-daylight-savings-time-b2724019.html
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32844740/

news sky

https://www.dw.com/en/europe-turns-clocks-to-daylight-saving-time-despite-controversy/a-72087988

Οι νυχτερινοί τύποι ανθρώπων συνδέονται με ανώτερη γνωστική λειτουργία.

Μια θεμελιώδης ατομική διαφορά στη βιολογία είναι η διάκριση μεταξύ της νυχτερινής ζωής, δηλαδή, δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της νύχτας και της ημερήσιας, δηλαδή, δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας. 

Η διάκριση αυτή συνοδεύεται από μια σειρά εξειδικευμένων προσαρμογών.

Για μερικούς από εμάς, το να σηκωθούμε από τα άγρια χαράματα είναι στην καλύτερη περίπτωση μίζερο και στη χειρότερη αδύνατο, όσο και αδιανόητο!

Μας δυσκολεύει να σηκωθούμε το πρωί και αρχίζουμε να "ζωντανεύουμε"  όσο περνάει η μέρα; 

Είμαστε πιο "ζωντανοί" και ενεργητικοί το βράδυ;

Αν ναι, τότε έχουμε τον χρονότυπο* της "κουκουβάγιας*** σε αντίθεση με τους πρωινούς τύπους που έχουν τον χρονότυπο του "κορυδαλλού". 

Αυτό σημαίνει ότι οι κιρκάδιοι ρυθμοί μας είναι τέτοιοι που η βέλτιστη ώρα λειτουργίας μας είναι αργά μέσα στην ημέρα.

Όλη η ζωή στη γη έχει εξελιχθεί κάτω από έναν ρυθμικά μεταβαλλόμενο κύκλο φωτός και σκότους και οι οργανισμοί, από μονοκύτταρα βακτήρια μέχρι τον άνθρωπο, έχουν μια εσωτερική αναπαράσταση του χρόνου. 

Αυτοί οι 24ωροι κύκλοι, που ονομάζονται κιρκάδιοι ρυθμοί, επιμένουν απουσία, εξωτερικών ενδείξεων, και παρέχουν ένα μέσο πρόβλεψης των αλλαγών στο περιβάλλον αντί να ανταποκρίνονται παθητικά σε αυτές.

Ας παρακολουθήσουμε τις επιστημονικές ειδήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις του να είμαστε νυχτοπούλια!

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, μελέτες 'έχουν δείξει ότι οι "κορυδαλλοί" τείνουν να είναι πιο ευτυχισμένοι από τις "κουκουβάγιες", ότι οι "κουκουβάγιες" είναι πιο ευάλωτοι στην κατάθλιψη και σε άλλες δυσκολίες ψυχικής υγείας και ακόμη ότι τα "νυχτοπούλια"  είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν τα λεγόμενα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των σκοτεινών τάσεων, όπως η ψυχοπάθεια και ο ναρκισσισμός.

Επιπλέον, μπορεί να έχουμε ακούσει τους γκουρού της παραγωγικότητας να διακηρύσσουν ότι για να προχωρήσουμε στη ζωή μας, πρέπει να κάνουμε πράγματα όπως να σηκωνόμαστε νωρίτερα το πρωί και να κάνουμε την πιο σημαντική δουλειά μας νωρίς μέσα στην ημέρα.

Τίποτα όμως από αυτά δεν είναι εύκολο για τα "νυχτοπούλια"

Και σίγουρα όλα τα "νυχτοπούλια" θα εκπλαγούμε ευχάριστα όταν ακούσουμε τα ευρήματα μιας νέας τεράστιας βρετανικής μελέτης που περιλαμβάνει δεδομένα από δύο μελέτες cohorts με δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους.

Με επικεφαλής ερευνητές του Imperial College στο Λονδίνο, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι άνθρωποι με χρονότυπο  "κουκουβάγιας" είχαν όλοι "ανώτερη" γνωστική λειτουργία σε σύγκριση με τους αντίστοιχους που ξυπνούσαν νωρίς.

Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές: " οι πρωινοί τύποι εμφάνισαν σταθερά τις χαμηλότερες γνωστικές βαθμολογίες και στις δύο ομάδες, με τις βαθμολογίες να βελτιώνονται για τους ενδιάμεσους τύπους και να φτάνουν σε υψηλότερα επίπεδα για τους βραδινούς τύπους"

Η μελέτη δεν μπορεί να μιλήσει για το γιατί οι νυχτερινοί τύποι αρίστευσαν στα γνωστικά τεστ, αλλά μια ερμηνεία είναι ότι οι άνθρωποι με αυτόν τον χρονοτύπο έχουν πνευματικό πλεονέκτημα, αρκεί να τους δοθεί η ευκαιρία να αποδώσουν σε ώρα που τους βολεύει.

Δυστυχώς, όπως πιθανώς έχουμε παρατηρήσει, η κοινωνία συχνά δεν είναι τόσο εξυπηρετική - πολλοί από εμάς αναγκάζονται να συμμορφωθούν με τις πρωινές ρουτίνες των εργοδοτών, των δασκάλων και άλλων, είτε πρόκειται για εκείνη τη διαδικτυακή συνάντηση Zoom με διεθνείς συναδέλφους τα ξημερώματα είτε για τη σχολική συνέλευση που πραγματοποιείται στις 9 το πρωί ακριβώς.

Το γεγονός ότι αναγκαζόμαστε να συμπεριφερόμαστε αντίθετα με τον χρονότυπό μας, μας οδηγεί στο  κοινωνικό jetlag** όπως το αποκαλούν οι ειδικοί.

Όλα αυτά εγείρουν το ερώτημα πώς μπορούμε να προσαρμοστούμε καλύτερα ως "νυχτοπούλια" σε έναν κόσμο που μερικές φορές μπορεί να μοιάζει σαν να κυβερνάται από "κορυδαλλούς";

Σεβόμενοι τον χρονότυπό μας

Ίσως το πρώτο πράγμα που πρέπει να σκεφτούμε είναι ότι πρέπει να σεβαστούμε τις τάσεις μας ως νυχτοπούλια.

"Είναι πολύ σημαντικό να μην εγκαταλείψετε τον χρονοτύπό σας.

Είστε βιολογικά προγραμματισμένοι να πηγαίνετε αργά για ύπνο και να ξυπνάτε αργά"

λέει ο Russell Foster, καθηγητής Circadian Neuroscience στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και συγγραφέας του βιβλίου Life Time: The New Science of the Body Clock, and How It Can Revolutionize Your Sleep and Health.

Με άλλα λόγια, οι προτιμήσεις μας δεν είναι απλώς μια επιλογή τρόπου ζωής - είναι μια γνήσια εκδήλωση της υποκείμενης βιολογίας μας!

"Γνωρίζουμε ότι ορισμένοι πολυμορφισμοί στη γονιδιακή δεξαμενή μπορούν να οδηγήσουν σε έναν καθορισμένο και κάποιες φορές σε καθυστερημένο χρονότυπο", λέει η Martha Merrow, καθηγήτρια Chronobiology στο Ludwig Maximilians University του Μονάχου.

     *Ο χρονοτύπος είναι η φυσική τάση ενός ατόμου να κοιμάται ή να είναι ενεργό μια συγκεκριμένη ώρα κατά τη διάρκεια της ημέρας σύμφωνα με τους κιρκάδιους ρυθμούς του. Ενώ οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε ήδη την έκφραση ότι οι άνθρωποι μπορεί να είναι είτε κορυδαλλοί (πρωινοί τύποι) είτε κουκουβάγιες (όψιμοι τύποι), αυτοί οι χρονοτύποι είναι τα δύο άκρα του φάσματος. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι κάπου στη μέση.

     **το τζετ λαγκ/ jet lag‎‎ ή χρονική υστέρηση βιολογικού ρολογιού αναφέρεται ιατρικά και ως αποσυγχρονισμός/desynchronosis, αλλά και ως κιρκάδια δυσρυθμία/circadian dysrhythmia και είναι μια κατάσταση που προκύπτει από τις μεταβολές των κιρκάδιων ρυθμών του σώματός μας.

      ***οι αρχαίοι Έλληνες συνέδεαν στενά την κουκουβάγια με τη σοφία και την ευφυΐα, κυρίως μέσω της σχέσης της με τη θεά Αθηνά, θεά της σοφίας, του πολέμου και της στρατηγικής. 

Η κουκουβάγια ενσωμάτωνε τις διανοητικές και στρατηγικές ιδιότητες που χαρακτήριζαν τόσο τη θεά όσο και την πόλη. 

Η νυχτερινή φύση της κουκουβάγιας και η ικανότητά της να βλέπει στο σκοτάδι συμβόλιζαν για τους Έλληνες τη διορατικότητα και την αντίληψη σε δύσκολες καταστάσεις, ιδιότητες που συνδέονταν άμεσα με τη σοφία της Αθηνάς.

                              κείμενο και επιμέλεια κειμένου:ntina/thalia

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40018197/

https://bmjpublichealth.bmj.com/content/2/1/e001000

https://www.sciencefocus.com/the-human-body/night-owls-how-to-thrive

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1440-1819.2009.01965.x

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0191886913001918