Ναι- πλησιάζουν τα Χριστούγεννα και φέτος, και
η παράδοση θεωρεί ότι η αρχαιότερη ομιλία για τη γιορτή των Χριστουγέννων εκφωνήθηκε από τον Μέγα Βασίλειο στην Καισάρεια της Καππαδοκίας το έτος 376 μ.Χ.Άλλες Ιστορικές πηγές επισημαίνουν πως ο εορτασμός των Χριστουγέννων άρχισε να τηρείται στη Ρώμη γύρω στο 335, αν και κάποιοι ερευνητές βασιζόμενοι σε αρχαίους ύμνους με χριστουγεννιάτικη θεματολογία, θεωρούν ότι τα πρώτα βήματα που οδήγησαν στον εορτασμό αυτό έγιναν μέσα στον 3ο αιώνα!
Λέγεται πως στον καθορισμό της 25ης Δεκεμβρίου ως ημερομηνίας εορτασμού συντέλεσαν προφανώς η μεγάλη εθνική εορτή του “ακατανίκητου” θεού Ήλιου και ο εορτασμός των γενεθλίων του Μίθρα που ήταν διαδεδομένα σε όλη την επικράτεια της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, με την έννοια ότι η επιλογή αυτής της ημέρας ως ημέρας γέννησης του Χριστού, είχε να κάνει με την προσπάθεια αντικατάστασης των παγανιστικών (μη χριστιανικών) γιορτών που τηρούνταν εκείνον τον καιρό, όπως τα Σατουρνάλια και τα Μπρουμάλια.
Το δε χρονικό διάστημα που περικλείει τις γιορτές των Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς και Θεοφανείων, ονομάζεται στη λαογραφία και Δωδεκαήμερο!
Όπως κάθε γιορτή έτσι και τα Χριστούγεννα στη χώρα μας προετοιμάζονται και καταναλώνονται ιδιαίτερα φαγητά και γλυκά, όπως
η γαλοπούλα,
το χριστόψωμο,
η βασιλόπιτα,
τα μελομακάρονα,
οι κουραμπιέδες
οι δίπλες και
πολλά άλλα που συμπληρώνουν το πατροπαράδοτο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι.
Στο διήγημα του “τα χριστουγεννιάτικα τσαρούχια” ο Γ. Αθάνας έχει δώσει παραστατικά τη χρησιμότητα του εθίμου του σφαξίματος του χοίρου στην οικιακή οικονομία της Ρούμελης όπου χαρακτηριστικά αναφέρει:
“μ΄ένα καλό γουρούνι περνάει τον υπόλοιπο χειμώνα η φτωχοφαμελιά”
Στη Θεσσαλία, στη Ρούμελη, στο Μωριά αλλά και στη Νησιωτική Ελλάδα, κυρίως του Αιγαίου, χαρακτηριστικά της γιορτής των Χριστουγέννων ήταν το διαρκές άναμμα της φωτιάς (κρατάει όλο το Δωδεκαήμερο) που έχει αποτρεπτικό χαρακτήρα κατά των καλικάντζαρων και των κακών πνευμάτων και το σφάξιμο και μαγείρεμα του γουρουνιού!
Όσοι δεν είχαν γουρούνι σφάζανε γίδα ή πρόβατο και αν δεν είχαν ούτε από αυτά σίγουρα είχαν κάποια κότα!
Ας θυμηθούμε κάποιες παραδοσιακές συνταγές των πιο γνωστών χριστουγεννιάτικων φαγητών και γλυκών αρχής γενομένης με το χριστόψωμο
Είναι μια συνταγή από τετράδια συνταγών γυναικών του προηγούμενου αιώνα που έχουν μεταφερθεί μέχρι εμάς σήμερα στόμα με στόμα, τροποποιημένη πολύ λίγο από εμένα και την οποία έχω προσθέσει “στις συνταγές μου”
Θα χρειαστώ:
– ένα κιλό αλεύρι σκληρό ολικής, περίπου
– 1/2 κουταλάκι μαστίχα σε σκόνη
– 1 κουταλάκι του γλυκού κανέλα
– 1/2 κουταλάκι του γλυκού γαρύφαλλο
– 80gr μαγιά
– 1 κούπα νερό χλιαρό
– 1/2 κούπα λάδι
– 1 κούπα ζάχαρη μαύρη υγρή, ακατέργαστη
– χυμό από ένα πορτοκάλι, περίπου 100 με 150ml
– ξύσμα από ένα πορτοκάλι
– 1/3 της κούπας κονιάκ
– μισή κούπα μαύρες σταφίδες
– σουσάμι και
– αμύγδαλα
Και
– διαλύω τη μαγιά σε χλιαρό νερό μαζί με μια κουταλιά ζάχαρη και δύο κουταλιές αλεύρι
– την αφήνω σκεπασμένη για 15 λεπτά περίπου, για να φουσκώσει.
– σε λεκανίτσα βάζω το λάδι,
το ξύσμα του πορτοκαλιού,
το χυμό του πορτοκαλιού,
το κονιάκ
τις σταφίδες και
τη ζάχαρη και τα αναμειγνύω με το χέρι μου μέχρι να διαλυθεί η ζάχαρη.
– προσθέτω τη μαγιά,
τη μαστίχα,
την κανέλα και το γαρύφαλλο και ανακατεύω
– προσθέτω τμηματικά το αλεύρι μου και αρχίζω να ζυμώνω
– συνεχίζω να ζυμώνω μέχρι να πετύχω μια ζύμη μαλακή και ελαστική που δεν θα κολλάει στα τοιχώματα της λεκάνης μου
– απλώνω σε καλά λαδωμένο ταψί τη ζύμη μου και την πατάω με την παλάμη μου για να πιάσει όλη την επιφάνεια του ταψιού – αν η παλάμη κολλάει τη βρέχω με νερό
– αλείφω με νερό όλη την επιφάνεια, ραντίζω με τα σουσάμι και βυθίζω τα αμύγδαλα σε όλη την επιφάνεια κατά διαστήματα
– αφήνω το ψωμί μου σκεπασμένο, σε ζεστό-ζεστό σημείο, όχι στο φούρνο, περίπου για μία ώρα, μέχρι να φουσκώσει και να διπλασιαστεί σε όγκο.
– ψήνω στους 170°C, σε προθερμασμένο φούρνο, για περίπου 1 ώρα.
– μετά την μισή ώρα περίπου, σκεπάζω με λαδόκολλα για να μην μου καεί.
– δοκιμάζω με μαχαίρι όπως κάνω για τα κέικ και όταν βγαίνει καθαρό, το χριστόψωμό μου είναι έτοιμο.
– το βγάζω από το ταψί, αμέσως, και το αφήνω να κρυώσει πάνω στη σχάρα.
– το κόβουμε ανήμερα τα Χριστούγεννα στο μεσημεριανό μας τραπέζι!
Κείμενο και επιμέλεια κειμένου:thalia-botanologia.gr
