Herbal Medicine-Βοτανοθεραπεία Από την αρχαιότητα,τα βότανα εκτιμήθηκαν για τις αναλγητικές και θεραπευτικές τους ικανότητες. Σήμερα ένα ποσοστό περίπου 75% των φαρμάκων μας βασίζονται στις θεραπευτικές ιδιότητες των φυτών. Οι κοινωνίες μας, διά μέσου των αιώνων, ανέπτυξαν τις δικές τους παραδόσεις για να καταφέρουν να κατανοήσουν τα φαρμακευτικά φυτά και τις χρήσεις τους. Κάποιες από αυτές τις παραδόσεις και τις ιατρικές πρακτικές μπορεί να μας φαίνονται παράδοξες και μαγικές, ενώ κάποιες άλλες λογικές και ορθολογιστικές, όλες τους όμως είναι προσπάθειες να ξεπεραστούν οι ασθένειες και ο πόνος και στο τέλος-τέλος να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής. Αυτά με λίγα λόγια ορίζουν την βοτανοθεραπεία.

Σάββατο 23 Δεκεμβρίου 2023

Kουραμπιέδες λαδιού-συνταγές που μας έρχονται από παλιά

Κουραμπιέδες λαδιού – Από τις συνταγές μου και από τετράδια συνταγών γυναικών του προηγούμενου αιώνα που έχουν μεταφερθεί μέχρι εμάς σήμερα στόμα με στόμα!
Σε προηγούμενο άρθρο, στο οποίο μιλούσα για τους κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα, σας μίλησα για τους κουραμπιέδες με λάδι– και επειδή τα  δυο αυτά γλυκά είναι τα καθιερωμένα γλυκά  του Δωδεκαημέρου έχουμε χρόνο να ετοιμάσουμε τους λαδένιους κουραμπιέδες, που σας υποσχέθηκα.
Λοιπόν -ας τους ετοιμάσουμε
Κουραμπιέδες: Το χριστουγενιάτικο γλυκό μας!
Χριστούγεννα χωρίς κουραμπιέδες γίνεται;
Δεν γίνεται, για αυτό ας δούμε πως μπορούμε να κάνουμε τους κουραμπιέδες με λάδι, με συνταγές που μας έρχονται από πολύ παλιά, τότε που δεν χρησιμοποιούσαν βούτυρο, ειδικά στην Ελλάδα...

Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου 2023

...όταν περπατώντας ξυπόλυτοι στο σκληρό χώμα μαθαίνουμε πότε είναι...

...η καλύτερη εποχή για τη συλλογή των βοτάνων...
 ...η καλύτερη εποχή για τη συλλογή των βοτάνων μου είναι όταν στεγνώνει η πρωινή δροσιά και 
ενώ ο ήλιος ανεβαίνει όλο και ψηλότερα, έχοντας πάντα το ψαλίδι της κουζίνας μου μαζί μου, κόβω, με απόλυτο σεβασμό προς τη Γη μας που μας χαρίζει όλον αυτό τον πλούτο, φύλλα και μίσχους από τα βότανα που χρειάζομαι για να τα αποξηράνω αργότερα...
δεντρολίβανο,
φασκόμηλο,
μαϊντανός,
άνηθος,
μελισσόχορτο,
μέντα,
μαντζουράνα...
και μαθαίνω στους φίλους μου σιγά-σιγά να ξεχωρίζουν τη λεβάντα από το δεντρολίβανο,
το δεντρολίβανο από το ύσσωπο,
τον ύσσωπο από το φασκόμηλο,
το φασκόμηλο από το θυμάρι,
το θυμάρι από το θρούμπι,
το αγριοράδικο από τους ζωχούς,
τους ζωχούς από το κιχώριο!!!
και σιγά-σιγά μαθαίνουν να δοκιμάζουν το χώμα -μια πρέζα ανάμεσα στον δείκτη και τον αντίχειρα που γλιστρά κάτω από τη γλώσσα, όπως παλιά δοκίμαζαν το καλό καπνό- για να προσδιορίσουν την οξύτητά του!!!
και σιγά-σιγά μαθαίνουν να ηρεμούν τον πονοκέφαλο με "κοπανισμένη" λεβάντα ή έναν στομαχόπονο με ένα εξαίσιο ρόφημα μέντας...
μαθαίνουν να ετοιμάζουν απολαυστικά ροφήματα από σκουτελάρια και χαμομήλι για ανεμπόδιστο,
ευχάριστο, άνετο ύπνο...
μαθαίνουν να φυτεύουν κατιφέδες δίπλα στις πατάτες για να αποθαρρύνουν τα παράσιτα και να μαζεύουν τις κορυφές από τις τσουκνίδες και τόσα και τόσα άλλα αξιολάτρευτα, πολλές φορές πατώντας ξυπόλυτοι στο σκληρό χώμα...
κείμενο και επιμέλεια κειμένου ntina/thalia - botanologia.gr
από τις σημειώσεις μου των μεταμεσονύχτιων ωρών...

Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου 2023

όταν με ρώτησαν είπα πως το σπιτικό μου βούτυρο βοτάνων μοσχομυρίζει, είναι αχνό, με νότες αναζωογονητικές...

Πώς κατάφερες να δημιουργήσεις αυτή την έντονη γεύση ενώ δεν χρησιμοποίησες σχεδόν καθόλου καρυκεύματα; 
μοσχομυρίζει, είναι αχνό, με νότες αναζωογονητικές, άρωμα!
μα ναι, ναι είναι το άρωμα των βοτάνων!!!
-. ακριβώς! 
πρόσθεσα ένα κομμάτι από αυτό στο σημερινό μου πιάτο!"
βούτυρο βοτάνων!
ψιλοκομμένα τα βότανά μου και τα μπαχαρικά μου, τα ανέμειξα με μαλακό βούτυρο και...
...στη συνέχεια τα τύλιξα και τα έβαλα στο ψυγείο για μια μέρα για να μπορέσουν να ενωθούν οι γεύσεις....
έβαλα δύο με τρία κομμάτια από το σπιτικό μου βούτυρο βοτάνων διάσπαρτα στη γάστρα μου, λίγο πριν τη βάλω στο φούρνο...
το ψήσιμο σε χαμηλή φωτιά έκανε το βούτυρο να λιώσει αργά,
επιτρέποντας στον πλούτο του να εισχωρήσει σε κάθε γωνιά και σχισμή ολόκληρου του φαγητού μου!
τόσο η γεύση του, όσο και το άρωμά του έχουν τη δύναμη μιας εκρηκτικής γέμισης! 
και σας προσφέρω ένα άψογα καταιγιστικό πιάτο!
...από τις συνταγές μου:thalia-botanologia.gr

Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου 2023

Βρώμη και πολυκόμπι – δύο βότανα “εργαστήρια παραγωγής” ασβεστίου

Οι μεγαλύτερες απώλειες ασβεστίου παρατηρούνται στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και στα ηλικιωμένα άτομα.
Ασβέστιο λοιπόν και οι περισσότεροι από εμάς το ξέρουν ως το ορυκτό που διατηρεί υγιή τα οστά και δόντια μας και ενώ πολλοί από εμάς γνωρίζουν ότι το ασβέστιο μπορεί να απορροφηθεί μέσω της διατροφής ή των συμπληρωμάτων διατροφής, ελάχιστοι είναι αυτοί που γνωρίζουν ότι υπάρχουν ισχυρά βότανα που το περιέχουν και παρέχουν στον οργανισμό μας ισχυρές ποσότητές του.
Τα βότανα αυτά είναι:
– το πολυκόμπι-Equisetum arvense και
– το άχυρο της βρώμης-Oat straw 
Tα δυο αυτά βότανα βοηθούν το σώμα να ανακτήσει το ασβέστιο που καθημερινά χάνει.
Η βρώμη (ή το άχυρο βρώμης όπως από πολλούς ονομάζεται*) πριν ωριμάσει και χάσει το πράσινο χρώμα της – όταν βρίσκεται ακόμα στο «γαλακτώδες” στάδιο – έχει  πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε...

Κυριακή 10 Δεκεμβρίου 2023

Μεγάλη μελέτη διαπιστώνει ότι η 14ωρη νηστεία βελτιώνει και την πείνα, τη διάθεση, τον ύπνο...

Η διαλείπουσα νηστεία συνδέεται με υψηλότερη ενέργεια και βελτιωμένη διάθεση, επιβεβαίωσε μια μεγάλη μελέτη ερευνητών στη Βρετανία.
Οι ερευνητές από το King's College του Λονδίνου παρουσίασαν τα αποτελέσματα της μελέτης στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Διατροφής. 
Διαπίστωσαν ότι ο περιορισμός της κατανάλωσης τροφής σε ένα παράθυρο 10 ωρών και η νηστεία για τις υπόλοιπες 14 ώρες είχε θετικά οφέλη για την υγεία.
"Αυτή είναι η μεγαλύτερη μελέτη outside of a tightly controlled clinic, που δείχνει ότι η διαλείπουσα νηστεία μπορεί να βελτιώσει την υγεία μας σε ένα πραγματικό περιβάλλον", δήλωσε η dr.Sarah Berry του King's College του Λονδίνου σε δελτίο τύπου.
Αυτό που είναι πραγματικά συναρπαστικό είναι ότι τα ευρήματα δείχνουν ότι δεν χρειάζεται να είστε πολύ περιοριστικοί για να δείτε θετικά αποτελέσματα. 
Ένα 10ωρο διατροφικό παράθυρο, το οποίο είναι διαχειρίσιμο για τους περισσότερους ανθρώπους, βελτιώνει τη διάθεση, τα επίπεδα ενέργειας και την πείνα.
Διαπιστώθηκε για πρώτη φορά ότι όσοι ασκούσαν περιορισμένο χρόνο διατροφής, αλλά δεν ήταν συνεπείς μέρα με τη μέρα, δεν είχαν τα ίδια θετικά αποτελέσματα για την υγεία με εκείνους που ήταν αφοσιωμένοι κάθε μέρα.
Ένα παράθυρο δέκα ωρών σημαίνει ότι περιορίζετε το καθημερινό σας πρόγραμμα διατροφής σε δέκα ώρες και νηστεύετε για τις υπόλοιπες 14 ώρες. 
Για παράδειγμα, αν τρώτε την πρώτη σας μπουκιά στις 9 το πρωί, πρέπει να φάτε την τελευταία σας μπουκιά μέχρι τις 7 το απόγευμα.
Παρά το γεγονός ότι ορισμένοι υποστηρικτές της διαλείπουσας νηστείας  προωθούν συνήθως περιοριστικά παράθυρα διατροφής μόλις έξι ώρες, τα ευρήματα που περιγράφονται λεπτομερώς στην περίληψη δείχνουν ότι ακόμη και η κατανάλωση φαγητού σε ένα λιγότερο περιοριστικό παράθυρο δέκα ωρών εξακολουθεί να έχει θετικά οφέλη για την υγεία, όπως αλλαγές στη διάθεση, την ενέργεια και την πείνα.
Όσοι ήταν συνεπείς με το παράθυρο διατροφής τους είχαν μεγαλύτερα οφέλη από εκείνους που διαφοροποιούσαν το παράθυρο διατροφής τους από μέρα σε μέρα.
-. ας θυμηθούμε εδώ : Από το αλόγιστα, στο συνετά τρώγειν, συμβουλές για προσεκτική διατροφή
Στη μελέτη συμμετείχαν 37.545 άτομα, εκ των οποίων 27.371 ταξινομήθηκαν ως ιδιαίτερα αφοσιωμένοι. 
Περίπου το 78% των ιδιαίτερα αφοσιωμένων συμμετεχόντων ήταν γυναίκες, με μέση ηλικία 60 ετών, μέσο δείκτη μάζας σώματος 25,6 και βασικό παράθυρο φαγητού 11,3 ώρες.
Συμμετείχαν χρησιμοποιώντας την εφαρμογή ZOE* Health και τους ζητήθηκε να τρώνε όπως τρώνε συνήθως για την πρώτη εβδομάδα και στη συνέχεια να περιορίσουν το φαγητό τους σε ένα παράθυρο 10 ωρών κατά τη διάρκεια των επόμενων δύο εβδομάδων. 
Καταγράφουν καθημερινά το παράθυρο φαγητού, 
την ενέργεια, 
τη διάθεση και την πείνα τους.
Εκείνοι που ήταν συνεπείς με τη ρουτίνα της διαλείπουσας νηστείας τους έδειξαν τα καλύτερα αποτελέσματα, ενώ η ασυνέπεια στα διατροφικά παράθυρα συνδέθηκε με χαμηλότερη ενέργεια και διάθεση και μεγαλύτερη πείνα. 
"Αυτή η μελέτη προσθέτει στον αυξανόμενο όγκο στοιχείων που δείχνουν τη σημασία του τρόπου που τρώμε", δήλωσε η ερευνήτρια Kate Bermingham, του King's College του Λονδίνου, στο δελτίο τύπου.
"Ο αντίκτυπος της τροφής στην υγεία δεν είναι μόνο το τι τρώμε, αλλά και ο χρόνος κατά τον οποίο επιλέγουμε να καταναλώνουμε τα γεύματά μας, και το παράθυρο φαγητού είναι μια σημαντική διατροφική συμπεριφορά που μπορεί να είναι άκρως ευεργετική για την υγεία μας".
Προηγούμενες έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι η διαλείπουσα νηστεία μπορεί να είναι αποτελεσματική και για την απώλεια βάρους.
-. ας θυμηθούμε εδώ : Ριζότο με κρεμμύδια, πράσα, κολοκύθια και άλλα λαχανικά
Μια πρόσφατη μελέτη από ερευνητές του University of Illinois Chicago, διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες με διαβήτη τύπου 2 που έτρωγαν μόνο κατά τη διάρκεια ενός οκτάωρου παραθύρου μεταξύ μεσημεριού και 8 μ.μ. έχασαν περισσότερο βάρος από εκείνους που περιόριζαν τις θερμίδες.
Μεταξύ των συμμετεχόντων με υψηλή δέσμευση, το 51% ανέφερε μια μικρή μείωση βάρους σε διάστημα δύο έως 16 εβδομάδων!!!
μετάφραση και επιμέλεια κειμένου:ntina/thalia -   https://botanologia.gr/megali-meleti-diapistonei-oti-i-14ori-nisteia-veltionei-kai-tin-peina-ti-diathesi-ton-ypno/      

Φυτεύω πολυετή λαχανικά στις γλάστρες μου και τα έχω για πολύ-πολύ καιρό

Τα πιο γνωστά βρώσιμα πολυετή λαχανικά:
1. ξινολάπαθο/λάπαθο/αγριοσέσκλο/Rumex acetosa L.
2. σχοινόπρασσο/Allium schoenoprasum, και θα μου πείτε -μα πουλιέται παντού και θα σας πω – δοκιμάστε τη γλύκα του φυτεμένου από εσάς σχοινόπρασσου, να δείτε πόσο θεσπέσια είναι!!!
3. σπαράγγια/Asparagus officinalis, πολυετή σπαράγγια που αναδύονται περήφανα από το έδαφος και είναι εκεί για να μείνουν.
4. αγκινάρα Ιερουσαλήμ/Helianthus tuberosus, λέγετε πως μια φορά κι έναν καιρό υπήρχε ένα χωράφι γεμάτο διάφορα βότανα, τα οποία εμφανίζονταν κάθε χρόνο!
Ένα καλοκαίρι όμως υπήρξε ανομβρία, τρεις μήνες χωρίς βροχή και στο πηγάδι νερό στάλα για να ποτιστεί ο κήπος
Τι επέζησε;
read more:https://botanologia.gr/fyteyo-polyeti-lachanika-stis-glastres-moy-kai-ta-echo-gia-poly-poly-kairo/

Σάββατο 9 Δεκεμβρίου 2023

Χρήση βοτάνων στην παραδοσιακή μας ιατρική

Η παραδοσιακή ιατρική είναι το άθροισμα των γνώσεων,
των δεξιοτήτων και των πρακτικών που βασίζονται στις θεωρίες,
τις πεποιθήσεις και τις εμπειρίες των γηγενών κατοίκων διαφορετικών πολιτισμών, εξηγήσιμες ή μη, που χρησιμοποιούνται για τη διατήρηση της υγείας, όπως στην πρόληψη,
στη διάγνωση,
στη βελτίωση ή στη θεραπεία σωματικών και ψυχικών ασθενειών. 
Ορισμένα συστήματα παραδοσιακής ιατρικής υποστηρίζονται από τεράστιους όγκους βιβλιογραφίας και αρχεία με τις θεωρητικές έννοιες και τις πρακτικές δεξιότητες, πολλά από τα οποία περνούν από γενιά σε γενιά μέσω της λεκτικής διδασκαλίας. 
Μέχρι σήμερα, σε ορισμένα μέρη του κόσμου, η πλειοψηφία του πληθυσμού συνεχίζει να βασίζεται στη δική του παραδοσιακή ιατρική για να καλύψει τις ανάγκες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. 
Όταν υιοθετείται εκτός της παραδοσιακής κουλτούρας της, η παραδοσιακή ιατρική αναφέρεται συχνά ως "συμπληρωματική και εναλλακτική ιατρική"
Μεταξύ άλλων, τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα συστήματα παραδοσιακής ιατρικής σήμερα περιλαμβάνουν την παραδοσιακή κινεζική ιατρική - TCM, 
την παραδοσιακή ινδική ιατρική - Ayurveda και την παραδοσιακή αραβική - Unani, ιατρική.
Αν και πολλά από τα παραδοσιακά ιάματα διαφέρουν ως προς τις θεραπευτικές τους αρχές, το θεωρητικό υπόβαθρο και οι σχετικές τεχνολογίες, συγκλίνουν σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Έτσι παρατηρούμε ότι ο φλοιός της ιτιάς ως βάση της ασπιρίνης είναι ένα από τα παραδείγματα για το πώς η φύση και η παραδοσιακή γνώση συνέβαλαν στη σύγχρονη ιατρική. 
Πάνω από 3 500 χρόνια πριν, ο φλοιός της ιτιάς χρησιμοποιήθηκε ως αναλγητικό και αντιφλεγμονώδες, από τους Σουμέριους και τους Αιγύπτιους, ως θεραπεία για τους πυρετούς και για να ανακουφίσει τον πόνο του τοκετού από τους αρχαίους Έλληνες γιατρούς. 
Μετά από δοκιμές, ανεπιτυχώς, πάνω από 240.000 ενώσεις για χρήση σε ανθελονοσιακά φάρμακα, η Κινέζα επιστήμονας Tu Youyou, επικεφαλής του Project 523 για να ανακαλύψει μια θεραπεία για την ελονοσία, στράφηκε στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική βιβλιογραφία για ενδείξεις. 
Εκεί, αυτή και η ομάδα της βρήκαν μια αναφορά στην Artemisia annua για τη θεραπεία των περιοδικών πυρετών. 
Το 1971, η ομάδα της Tu Youyou, απομόνωσε την αρτεμισινίνη/artemisinin, μια δραστική ένωση της  Artemisia annua που ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική στη θεραπεία της ελονοσίας. 
Η αρτεμισινίνη/artemisinin συστήνεται πλέον ως η πρώτη και δεύτερη γραμμή θεραπείας για την ελονοσία. 
Το 2015, η dr. Tu Youyou τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής για το έργο της για την ελονοσία, η οποία έχει σώσει εκατομμύρια ζωές.
Η Tu Youyou στράφηκε σε κινεζικά ιατρικά κείμενα από τις δυναστείες Zhou, Qing και Han για να βρει μια παραδοσιακή θεραπεία για την ελονοσία, εξάγοντας τελικά μια ένωση - την αρτεμισινίνη - που έχει σώσει εκατομμύρια ζωές. 
Όταν απομόνωσε το συστατικό που πίστευε ότι θα λειτουργούσε, προσφέρθηκε εθελοντικά να γίνει το πρώτο ανθρώπινο υποκείμενο. 
Είναι η πρώτη επιστήμονας της ηπειρωτικής Κίνας που έλαβε βραβείο Νόμπελ σε επιστημονική κατηγορία και το έκανε χωρίς διδακτορικό, πτυχίο ιατρικής ή εκπαίδευση στο εξωτερικό.
Σήμερα είναι γνωστό πως το 40% των φαρμακευτικών προϊόντων σήμερα προέρχονται από τη φύση και την παραδοσιακή γνώση, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων-ορόσημων: ασπιρίνη και
αρτεμισινίνη. 

Μια πιο προσεκτική ματιά σε αυτά τα φάρμακα αποκαλύπτει ότι οι επιστήμονες πίσω από αυτά έψαξαν την παραδοσιακή γνώση για να επιτύχουν τις πρωτοποριακές ανακαλύψεις τους.
Εκτός από την αψιθιά και τον φλοιό της ιτιάς, στην πιο γνωστή ομάδα βοτάνων και φυσικών ιαμάτων θα βρούμε τη ροζ μυρτιά/Catharanthus roseus
τον κράταιγο, όπως ο Crataegus laevigata, ο οποίος χρησιμοποιείται για να ενισχύσει την καρδιαγγειακή λειτουργία
τη δακτυλίτιδα/Digitalis purpurea, 
τον αστεροειδή γλυκάνισο/Illicium verum - Tamiflu - και 
τη διοσκορέα/Dioscorea mexicana, η οποία έχει μια εξαιρετικά μακρά ιστορία χρήσης ως φαρμακευτικό βότανο και αναφέρεται στη λαογραφία της Μεσοποταμίας, στο σύστημα Αγιουρβέδα της παραδοσιακής ινδικής ιατρικής, καθώς και 
στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική. 
Ενδιαφέρουσες συνταγές για τη χρήση βασικών βοτάνων στην παραδοσιακή θεραπευτική.
"Στην Ελλάδα, από αρχαιοτάτων χρόνων οι παραδοσιακές θεραπείες μεταφέρθηκαν από "στόμα σε στόμα" και αναπτύχθηκαν πολύ.
Ο τόπος ήταν "ευλογημένος" και πληθώρα βοτάνων τον σκέπαζαν από σε άκρη.
Ήταν όμως και ένας τόπος φτωχός σε πόρους, γεγονός που ανάγκασε τους κατοίκους του, για κάθε βοήθεια, να στρέφονται σε αυτόν και μόνο σε αυτόν.
Ο τόπος αυτός, τόσα χρόνια δεν πρόδωσε τους κατοίκους του!
Έτσι οι παραδοσιακές οικογένειες φρόντιζαν να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες τους σε φάρμακα από τον τόπο που ζούσαν. - "δεν θα ξεχάσω ΠΟΤΕ τη μάνα μου να σώζει, στην κυριολεξία, έναν παραδοσιακό κτίστη και το πόδι του, το οποίο είχε πλακώσει μια συστάδα πέτρες τεραστίου βάρους, με μία αλοιφή που έφτιαξε σε ΕΛΑΧΙΣΤΟ χρόνο, από τα λουλούδια/βότανα που είχε στην αυλή της"
Οι άνθρωποι του Ελλαδικού χώρου από αρχαιοτάτων χρόνων εφάρμοζαν σε καθημερινή βάση μπορώ να πω, την πρόληψη -σχεδόν όλα τα βράδια του χειμώνα έπιναν τσάι του βουνού,
χαμομήλι και φασκόμηλο, και όχι μόνο τη θεραπεία.
Δεν περίμεναν να αρρωστήσουν, για να πιούν τσάι,
χαμομήλι και φασκόμηλο,
να φάνε καρύδια,
αμύγδαλα,
μέλι,
σταφίδα,
κάστανα,
μανταρίνια,
πορτοκάλια ή τις φακές τους με μπόλικη ρίγανη, σκόρδο και δάφνη!
Δεν περίμενα να αρρωστήσουν για να κάνουν κάτι!!!
Αλλά και όταν πια αρρώσταιναν, γνώριζαν τους πρακτικούς τρόπους αντιμετώπισης και μόνο σε πολύ εξαιρετικές περιπτώσεις θα κατέφευγαν στον γιατρό της περιοχής και αν υπήρχε!!!
Η ρίγανη ήταν σε κάθε σπίτι, όπως και
το θυμάρι,
το φασκόμηλο,
το τσάι και το χαμομήλι, τα οποία αποτελούσαν τα βασικά ιαματικά βότανα και ήταν εκεί, φρουροί της υγείας τους!!!
Φρουροί της υγείας τους μαζί με το ελαιόλαδο, 
το λεμόνι, 
το κρασί,
το ξύδι,
τα φρέσκα φρούτα από τα δέντρα που είχαν στις αυλές τους,
τα άγρια χόρτα που μάζευαν από τα "χωράφια" και τα λαχανικά που έβγαζε ο κάθε τόπος στους αυτοσχέδιους και τόσο τακτοποιημένους λαχανόκηπους/περιβόλια που είχαν σχεδόν όλες οι οικογένειες - δεν θα ξεχάσω ποτέ τον λαχανόκηπο/περιβόλι της γιαγιάς μου!!!
Πόσο μαγικό τον έβλεπα με τα παιδικά μου μάτια!!!
και είχε στην άκρη του μια αυτοσχέδια λιμνούλα!!!
και χάζευα με τις ώρες τα καβουράκια!!!
και τι δεν είχε εκεί!!!
σκόρδα και κρεμμύδια και τις πρώτες ντομάτες της άνοιξης και μετά
μπάμιες,
κολοκυθάκια,
μελιτζάνες,
πιοπεριές,
φασολάκια,
αγγουράκια και το χειμώνα μπρόκολο,
κουνουπίδι και λάχανο!!!
το πεντανόστιμο λάχανο και οι λαχανοντολμάδες!!!
και δεν είχε το περιβόλι της γιαγιάς ντομάτες το χειμώνα, ούτε λάχανο/μάπα το καλοκαίρι.
Και τι δεν έφτιαχναν οι οικογένειες εκείνα τα χρόνια, που σήμερα μας φαντάζουν τόσο, μα τόσο μακρινά!!!
Πρώτα από όλα αποξήραναν όλα τους τα βότανα και τα αρτύματα για το χειμώνα, μετά
τα σιρόπια,
τα βάμματα,
τα λάδια, μαζί με τραχανάδες και χυλοπίτες και τουτουμάκια!!!
Τα αποξηραμένα βότανα δεν έλειπαν από σχεδόν κανένα σπίτι!!!
Ο τρόπος χορήγησης και χρήσης, γνωστός σε όλη την οικογένεια!!!
Τα βότανα που χρησιμοποιούσαν στην ελληνική παραδοσιακή θεραπευτική ήταν:
η ρίγανη
το θυμάρι,
το φασκόμηλο,
το χαμομήλι,
η αγγελική
το βαλσαμόχορτο,
το δεντρολίβανο,
ο δυόσμος - όλα τα σπίτια είχαν δυόσμο στις αυλές τους,
ο βασιλικός!!!
Και βέβαια το ξύδι,
το ούζο, 
το κρασί,
το τσίπουρο,
η ρακή!!!
Και βέβαια σε πολλά μέρη της Πελοποννήσου και σε κάποια νησιά του Ιονίου η περίφημα μαύρη σταφίδα!!!
Αυτό πολύτιμο προϊόν της ελληνικής Γης, που το έτρωγαν τα βράδια με καρύδια και αμύγδαλα!!! 
Και τι δεν ετοίμαζαν με όλα αυτά!!!
και η παράδοση η ελληνική μας λέει...
από την κουζίνα και το φαρμακείο της οικογένειας στην παράδοση της Μάνης:
αγριοράδικο και πικραλίδες σαλάτα, 
φασκόμηλο και πορτοκάλι στο χοιρινό, 
δεντρολίβανο στο κατσικάκι, 
το σερβίρισμα των ψαριών χωρίς λαδορίγανη; ΠΟΤΕ
θυμάρι, 
κεφτεδάκια χωρίς ρίγανη και μαϊντανό; ΠΟΤΕ
και ο βασιλικός, σε αντίθεση με τους Ιταλούς, στον αγιασμό και σαν έκφραση αγάπης και
προσφοράς και βέβαια στο δίσκο σερβιρίσματος του νερού και του καφέ,
συνήθως για έναν καλεσμένο ιδιαίτερης βαρύτητας,
σε ένα αγαπημένο πρόσωπο της οικογένειας,
στον ταξιδιώτη που μόλις επέστρεψε - αυτό ήταν μια ιεροτελεστία!!! - ένα κλαράκι βασιλικού δίπλα στο φλυτζάνι του καφέ ή στο πιατάκι με το γλυκό του κουταλιού!!!
-. στα κρυολογήματα πάντα τσάι του βουνού ή φασκόμηλο με μέλι και λεμόνι και χυμό φρεσκοστυμμένου πορτοκαλιού και ρόδια!!!
ρόδια, με τα οποία έκαναν σιρόπια/πετιμέζι ροδιού και σύκα,
και σταφύλια και πετιμέζι με σταφύλια!!!
-. στον πονόλαιμο γαργάρες με λεμόνι και αλάτι,
-. στους κοιλιακούς πόνους μαντζουράνα και χαμομήλι,
-. στη ναυτία και τη δυσπεψία, χυμό λεμονιού...
     συνεχίζεται...
κείμενο και επιμέλεια κειμένου:ntina/thalia - https://botanologia.gr/chrisi-votanon-stin-paradosiaki-mas-iatriki/